อาหารไทยหลากหลายเมนูนอกจากสร้างชื่อดังไกลไปทั่วโลก “ชาไทยเย็น” เครื่องดื่มสีสวย รสชาติเป็นเอกลักษณ์ที่ผ่านมาติดอันดับท็อป 10 เครื่องดื่มไม่มีแอลกอฮอล์ดีที่สุดในโลก…
สืบเนื่องจาก Taste Atlas เว็บไซต์ที่รวบรวมบทความและข้อมูลอาหารยอดนิยมทั่วโลกได้จัด 10 อันดับเครื่องดื่มไม่มีแอลกอฮอล์ที่ดีที่สุดในโลก ประจำปี 2023 โดยชาไทยเย็นได้รับการจัดอันดับอยู่ในอันดับที่ 7 ของโลก และก่อนหน้านี้ในเมนูเดียวกันในปี 2018 เว็บไซต์ CNN Travel ได้จัดอันดับให้ชาไทยเป็น 1 ใน 50 เครื่องดื่มที่อร่อยที่สุดในโลกด้วยเช่นกัน โดยได้รับการจัดอันดับที่ 27 ทั้งนี้ ชวนตามรอยรสเครื่องดื่มสไตล์ไทยซึ่งมีหลากหลายเมนูสุดสร้างสรรค์ ชวนค้นรสชาติเอกลักษณ์ บอกเล่าวัฒนธรรมอาหารไทยที่มีความโดดเด่น มีมนต์เสน่ห์ครบด้วยรสชาติ ความกลมกล่อม
ผศ.ธนวิทย์ ลายิ้ม คณบดีคณะเทคโนโลยีคหกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลกรุงเทพ ให้ความรู้เครื่องดื่มอย่างไทย พาสัมผัสเครื่องดื่มสไตล์ไทยที่มีเอกลักษณ์ โดยเชื่อมโยงความหลากหลายของเครื่องดื่มว่า ในส่วนของเครื่องดื่มของไทยจริง ๆ แล้วถ้ามองย้อนกลับไปเริ่มจากการดื่มนํ้าเปล่า ดื่มนํ้าฝนที่จัดเก็บในภาชนะดินเผา ให้ความเย็นชื่นใจ
จากนั้นจะเห็นว่ามีการนำดอกไม้กลิ่นหอม อย่างเช่น ดอกมะลิ นำมาลอยในนํ้า โดยนอกจากได้ดื่มนํ้าแล้วยังนำมาใช้ประโยชน์ในด้านอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น นำมารดนํ้าขอพรผู้ใหญ่ สรงนํ้าพระประพรมกันในวันสงกรานต์ หรือนำมาใช้ปรุงขนมไทย ฯลฯ ให้ความหอมเย็นชื่นใจ อีกทั้งจะเห็น เครื่องดื่มจากพืชผัก ผลไม้สมุนไพร อีกหลากหลายเมนูสร้างสรรค์ไว้เป็นเอกลักษณ์ โดยถ้าสังเกตส่วนใหญ่จะให้ความชื่นใจ คลายร้อน ด้วยเพราะบ้านเราเป็นเมืองร้อน อะไรที่ช่วยดับคลายร้อนได้ก็จะปรุงสร้างสรรค์เป็นเครื่องดื่ม
คณบดีคณะเทคโนโลยีคหกรรมศาสตร์ ผศ.ธนวิทย์ อธิบายเพิ่มอีกว่า จากการค้าขายกับชาวต่างชาติ ไม่ว่าจะเป็นจีน ญี่ปุ่น หรือทางฝั่งตะวันตก มีการนำชาเข้ามา และเมื่อผ่านกาลเวลามามีการนำนํ้าแข็งเข้ามา และผลิตขึ้นได้เองจะเห็นเครื่องดื่มเย็นเพิ่มขึ้นก็ทำให้ได้ลิ้มรสชาติอื่น ๆ เพิ่มขึ้นกว่านํ้าฝนหรือนํ้าทั่วไป และยังสามารถประยุกต์ดัดแปลงนำนํ้าแข็งเข้ามาเสริม ทำให้ได้ชิมอะไรที่เย็นชื่นใจ มีเมนูย่อยออกมาอีกไม่น้อย ไม่ว่าจะเป็น โอเลี้ยง โอยัวะ ซึ่งมาจากชากาแฟ รวมถึงเริ่ม มีขนมอาหารว่าง ซึ่งเมื่อมีขนมก็ต้องมีเครื่องดื่มคู่กัน เป็นอาหารว่างระหว่างมื้อ
“แต่เดิมอาหารว่างระหว่างมื้อจะเป็นผลไม้ในช่วงบ่าย ต่อมาในมื้ออาหารว่างจะดื่มชาคู่กับขนมเล็ก ๆ น้อย ๆ ไม่ว่าจะเป็นขนมไทยชิ้นเล็ก ๆ หรือเบเกอรี่ ในส่วนของเครื่องดื่มก็เช่นกันมีการรังสรรค์เมนู ผสมเติมส่วนต่าง ๆ เข้ามาซึ่งทำให้เครื่องดื่มกลายเป็นอาหาร ไม่ใช่แค่การดื่มเพียงอย่างเดียว แต่ยังได้ขบเคี้ยวเพิ่มอรรถรสทำให้เครื่องดื่มมีความน่าสนใจ น่าติดตามเพิ่มขึ้นอีก”
ผศ.ธนวิทย์ เล่าเพิ่มอีกว่า นอกจากนี้ยังมีเครื่องดื่มไทยที่มีแอลกอฮอล์ ซึ่งนำข้าว ผลไม้มาหมัก อีกมิติที่บอกเล่าเรื่องราวของเครื่องดื่ม อย่างไทย เครื่องดื่มที่มีความหลากหลาย มีรสชาติของการปรุงสร้างสรรค์โดยหลากหลายเมนูนั้น เป็นที่ถูกใจ อย่างเช่น นํ้าสมุนไพร เครื่องดื่มที่ช่วยคลายร้อน ดับกระหายได้ดี โดยเฉพาะกับช่วงหน้าร้อน อากาศอบอ้าว ใช้พืชผักผลไม้นำมาประยุกต์ ปรุงเป็นเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพ อย่างเช่น นํ้ากระเจี๊ยบ นํ้ามะตูม เครื่องดื่มที่สามารถดึงกลิ่นรสของผักผลไม้ออกมาด้วยการต้ม ใช้ความร้อนเข้าช่วย หรือ ตะไคร้ ใบเตย ขิง ซึ่งมีกลิ่นหอม ฯลฯ จะนำมาต้มปรุงเป็นเครื่องดื่ม ทำให้มีเมนูนํ้าอื่น ๆ เพิ่มขึ้น
ใน กลุ่มผลไม้นอกจากรับประทานผลสด และด้วยที่ผลไม้ในประเทศไทยเรามีอยู่มากมายหลายชนิดก็สามารถนำมารังสรรค์เป็นเครื่องดื่ม ที่น่าสนใจได้อีกหลากหลายเมนู ไม่ว่าจะเป็นการนำมาปั่นใส่กับนํ้าแข็ง หรือนำมาต้ม คั้นนํ้าสดดื่ม อย่างการนำมาต้มยังช่วยให้เก็บได้นานขึ้นเป็นการถนอมผลไม้อีกรูปแบบหนึ่ง โดยเหล่านี้ให้ความชื่นใจ อีกทั้งยังสามารถแต่งเติมรสชาติใส่นํ้าตาลเล็กน้อย เติมเกลือเบา ๆ ซึ่งก็ช่วยให้มีรสชาติที่โดดเด่นยิ่งขึ้น ทั้งนี้ ก็แล้วแต่สูตรของแต่ละบุคคล
นอกจากนี้ในเส้นทางของเครื่องดื่มอย่างไทย ต่อมาจะเห็นว่ามี การผสมผสานนำผลไม้ พืชผัก ดอกไม้มามิกซ์รวมกัน กลายเป็นสูตรพิเศษ เกิดเมนูใหม่ ๆ เป็น นํ้าพั้นซ์จากผลไม้ จากผักสมุนไพร ที่มีรสเอกลักษณ์ อย่างเช่น การใช้ ดอกอัญชัน เติมด้วยมะนาว นอกจากให้สีสันสวยและรสชาติสดชื่น อาจจะเติมต่อด้วยดอกดาหลา ซึ่งช่วยให้มีกลิ่นหอมเย็น สีกลิ่นรสเด่นชัดและลงตัวยิ่งขึ้น เป็นอีกแนวทางหนึ่งในการดีไซน์สร้างสรรค์เครื่องดื่มที่จะส่งต่อไปในอนาคต ได้รับประโยชน์ และดีต่อสุขภาพ และยิ่งถ้าผสมผสานต่อเนื่องไป อย่างเช่น ใส่เนื้อผลไม้ ใส่เฉาก๊วยหรืออื่น ๆ ที่เหมาะสมเข้ากัน ก็ยิ่งทำให้เครื่องดื่มนั้นสมบูรณ์ มีเทกซ์เจอร์ทำให้เครื่องดื่มมีลูกเล่นเพิ่มขึ้น
คณบดีคณะเทคโนโลยีคหกรรมศาสตร์ผศ.ธนวิทย์เล่าเพิ่มอีกว่าอย่างที่ผ่านมาปรุง นํ้าส้มโอชารส นำเนื้อส้มโอเติมด้วยใบเตยเล็กน้อย นำไปปั่นใส่นํ้าแข็งและมะนาว ฯลฯ นอกจากให้สีสวยสีเขียวอ่อนละมุน รสชาติยังมีความกลมกล่อม ลงตัว ไม่หลงเหลือความขมที่อาจเป็นอุปสรรค โดยเมนูนี้ได้นำไปเผยแพร่ให้กับชุมชนที่จังหวัดชัยนาท ได้ต่อยอดเพิ่มความหลากหลายให้กับผลผลิต
อีกส่วนหนึ่งได้นำผลไม้หลากหลายชนิดมิกซ์รวมกัน บางชนิดเป็นผลไม้ที่ให้รสหวานซึ่งจะไม่ใส่นํ้าตาล แต่ใช้ผลไม้นำมาผสมผสาน อย่างเช่นนำความหวานจากเงาะ หรือความหวานของมังคุดหรือบางครั้งอาจนำทุเรียนมามิกซ์ เพื่อให้ได้กลิ่นเล็ก ๆ ทั้งนี้ หากผสมผสานผลไม้ได้อย่างลงตัว จะทำให้ได้นํ้าดื่มใหม่ ๆ ที่น่าสนใจเพิ่มทางเลือกให้กับเครื่องดื่มและการทานผลไม้
“ประเทศไทยเรามีวัตถุดิบที่หลากหลายสามารถสร้าง สรรค์อาหารได้มากมาย โดยเครื่องดื่มส่วนใหญ่มาจากผลไม้ และยังมีพืชผักอีกไม่น้อย ไม่ว่าจะเป็นขิง ตะไคร้ กระชาย หรือแม้แต่นํ้ามะกรูด มะนาวก็นำมาปรุงเครื่องดื่ม หรือนำมาผสมโซดา นํ้าผึ้ง ก็จะช่วยเสริมรสชาติให้สมบูรณ์ สดชื่น เป็นการสร้างสรรค์และเลือกใช้วัตถุดิบได้อย่างลงตัว
ด้วยที่เป็นเมืองร้อน นํ้าดื่มจึงมีความสำคัญ ช่วยให้คลายร้อนได้ ทั้งนี้นอกจากนํ้าเปล่าที่มีอยู่ การที่มีเครื่องดื่มอื่น ๆ ที่ช่วยให้ความสดชื่น ชื่นใจ เพิ่มเป็นทางเลือก อย่างเครื่องดื่มสมุนไพร ไม่ว่าจะเป็นนํ้ากระเจี๊ยบ นํ้ามะขาม นํ้ามะตูม นํ้าอัญชัน หรือชาจากดอกไม้เหล่านี้ ล้วนแต่แฝงไว้ด้วยภูมิปัญญาสร้างสรรค์ของไทย โดยในมิติของเครื่องดื่มมีรายละเอียดหลายมิติที่น่าศึกษา ทั้งสามารถนำไปต่อยอดดีไซน์สร้างสรรค์เมนูต่อไปได้อีกมากมาย”
ผศ.ธนวิทย์ อธิบายอีกว่า เครื่องดื่มเหล่านี้เป็นเครื่องดื่มสไตล์ไทย เป็นผลงานสร้างสรรค์ของคนไทยที่มีเอก ลักษณ์ อย่างการตัดรสชาติด้วยเกลือ ใส่เกลือเพียงเล็กน้อยเบา ๆ ปะแล่ม ๆ ในนํ้าผลไม้ อย่างเช่น นํ้าส้ม นํ้าสับปะรด นํ้ามะนาวก็เป็นจุดเด่นให้รสชาติชวนสดชื่น ลงตัว หรือแม้แต่ ชาไทย เครื่องดื่มเย็นที่ได้รับการกล่าวถึง โดยรสชาติเป็นเอกลักษณ์ จะสังเกตเห็นว่ามีความหวานมันเป็นซิกเนเจอร์ ทั้งมีเทคนิคการดึงรสชา การใช้อุณหภูมิที่เหมาะสมให้กลิ่นรสที่ดี
อีกทั้งในกลุ่มเครื่องดื่มชาก็มีความหลากหลาย อย่างเช่นในกลุ่มชาที่ใส่นม ก็สามารถสร้างสรรค์ไปต่อได้อีกหลายรูปแบบ อย่างกลุ่มที่แพ้นม อาจคิดค้นหาวัตถุดิบอื่น ๆ นำมาทดแทนนม เพื่อเพิ่มทางเลือก เพิ่มความหลากหลายให้กับเครื่องดื่ม หรือแม้แต่เรื่องของนํ้าตาลปรับให้มีความเหมาะสมซึ่งล้วนแต่ส่งผลดีต่อสุขภาพ หรือแม้แต่ในเรื่องของ สี อาจเลือกใช้สีสวยจากธรรมชาติอื่น ๆ นำมาสร้างสรรค์ อย่างเช่น ก้านดอกกรรณิกาให้สีเหลืองส้ม แครอท ให้สีส้ม อาจนำมาใช้ประโยชน์ ก็ช่วยเพิ่มความน่าสนใจเพิ่มขึ้น นอกจากนี้ชาดื่ม ก็อาจไม่ต้องได้มาจากใบชาอย่างเดียว อาจมาจากเห็ด จากขิง ดอกกุหลาบ ฯลฯ นำมาปรุงเป็นชา
ในสำรับอาหารไทยจะมีความสมบูรณ์ ครบเครื่องในตัว ในส่วนของเครื่องดื่มจากที่กล่าวจะเป็นนํ้าธรรมดา นํ้าลอยดอกมะลิซึ่งเครื่องดื่มอื่น ๆ จึงไม่ค่อยมีให้เห็น สำหรับเครื่องดื่มจะขยับไปอยู่ระหว่างมื้อซึ่งก็คือ อาหารว่าง โดยเสิร์ฟเครื่องดื่ม นํ้าผลไม้คู่ไปกับขนมไทย ส่วนฤดูร้อนหากให้แนะนำเครื่องดื่มที่ช่วยคลายร้อน ปรุงได้ง่าย อาจเลือกทำ นํ้าแตงโม นำไปปั่นกับนํ้าแข็งให้ความสดชื่นได้ดีในช่วงหน้าร้อน
นอกจากนี้ยังมี นํ้าส้มฉุน โดยนำลิ้นจี่แช่ในนํ้าเชื่อม หั่นมะม่วงชิ้นเล็ก ๆ มีหอมแดงเจียวใส่ร่วมด้วยซึ่งช่วยให้นํ้าส้มฉุนมีความหอมละมุน โดยเมื่อได้ทานจะชื่นใจ ทั้งครบเครื่องได้ทานทั้งเนื้อผลไม้ มีความหอม อีกทั้งอาจบีบนํ้าส้มซ่าลงไปเพิ่มกลิ่น รส เป็นอีกเมนูไทย ๆ ที่มีเอกลักษณ์ มีความน่าสนใจเหมือนได้ทานของว่างและนํ้าดื่มไปด้วยกัน เป็นอีกสีสันของเครื่องดื่มสไตล์ไทย ที่มีเอกลักษณ์ สร้างสรรค์…
เพิ่มทางเลือก ความหลากหลายเติมรสชาติใหม่ ๆ ชวนสดชื่น.
พงษ์พรรณ บุญเลิศ
