ตามที่ได้มีการแต่งตั้ง พระวิระชัย เมตฺตาธีโร หรือ พระวิระชัย ทรงเมตตา อดีตรอง ผบ.ตร. วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ดำรงตำแหน่งฐานานุกรมที่ พระครูปลัดดิลกวรวัฒน์ ฐานานุกรมใน พระธรรมมงคลวชิโรภาส ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดพระเชตุพนฯ เมื่อวันที่ 17 ก.ค. ที่ผ่านมานั้น สำหรับตำแหน่งฐานานุกรม ในหนังสือวิทยาพระสังฆาธิการ 2 พระพรหมกวี (วรวิทย์ คงฺคปญฺโญ ป.ธ.8) วัดโมลีโลกยาราม ได้อธิบายความหมายของฐานานุกรม ไว้ดังนี้
ฐานานุกรม เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ฐานานุศักดิ์ เป็นสมณศักดิ์สำหรับประดับพระอิสริยยศของสมเด็จพระสังฆราช หรืออิสริยยศของสมเด็จพระราชาคณะและพระราชาคณะ ซึ่งแต่เดิมมีโดยพระบรมราชโองการและกฎหมาย มีไว้เพื่อเป็นบริวารยศและเพื่อช่วยภาระธุระของผู้ตั้ง พระฐานานุกรมทุกรูปจัดเป็นพระมีสมณศักดิ์เหมือนพระสมณศักดิ์ที่ทรงแต่งตั้ง และเนื่องจากสมณศักดิ์เหล่านี้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ไม่ได้พระราชทานเอง ดังนั้นเมื่อพระสงฆ์ผู้ทรงสมณศักดิ์ที่ได้ตั้งฐานานุกรมไว้มรณภาพ ตำแหน่งฐานานุกรมต่างๆ ก็ถือว่าเป็นอันสิ้นสุดไปด้วย ตำแหน่งฐานานุกรมปรากฏตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นต้นมา ที่ปรากฏในปัจจุบันพอจัดได้ดังนี้
1.ชั้นพระราชาคณะ ฐานานุกรมชั้นนี้ เดิมคือตำแหน่งพระครูปลัดขวาและพระครูปลัดซ้ายในสมเด็จพระสังฆราช ต่อมาได้ยกขึ้นเป็นตำแหน่งพระราชาคณะ ปัจจุบันมีเฉพาะฐานานุกรมในสมเด็จพระสังฆราช และฐานานุกรมในพระอัฐิของสมเด็จพระสังฆราชเจ้าบางพระองค์ มี 2 ตำแหน่ง คือ พระราชาคณะปลัดขวา 1 พระราชาคณะปลัดซ้าย 1 จัดเป็นพระราชาคณะชั้นสามัญ มีอิสริยยศสูงกว่าพระราชาสามัญทุกตำแหน่ง พระเจ้าอยู่หัวทรงพระราชทานเอง พระราชาคณะ 2 ตำแหน่งนี้ มีฐานานุศักดิ์ ตั้งฐานานุกรมได้ตำแหน่งละ 3 รูป ดังเช่นพระราชาคณะสามัญทั่วไป
2.ชั้นพระครูปลัดมีราชทินนาม หมายถึง พระครูปลัดฐานานุกรมของพระราชาคณะชั้นธรรมขึ้นไปถึงสมเด็จพระราชาคณะ เป็นพระครูปลัดที่มีราชทินนาม เฉพาะของชั้นสุพรรณบัฏและชั้นหิรัญบัฏพระราชทานสัญญาบัตรและพัดยศ เพื่อนำไปตั้งพระครูปลัดตำแหน่งนั้นๆ เมื่อตั้งแล้ว แจ้งกรมการศาสนา ปัจจุบันคือ สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ เพื่อจัดขึ้นทะเบียนและจัดนิตยภัตถวายดังเช่นพระครูสัญญาบัตรทั่วไป
3.ชั้นพระครูอื่น หมายถึง ฐานานุกรมของพระราชาคณะชั้นราชขึ้นไปจนถึงฐานานุกรมของสมเด็จพระสังฆราช นอกจากที่ระบุไว้แล้ว เป็นฐานานุกรมที่มีคำว่า “พระครู” นำหน้า เช่น พระครูปลัด พระครูวินัยธร ทุกตำแหน่งมีตราตั้งและพัดยศเป็นเครื่องแสดงฐานะ เว้นฐานานุกรมของสมเด็จพระสังฆราชเสียในปัจจุบันมิได้พระ ราชทาน ผู้ตั้งต้องจัดทำเอง ตามแบบที่เคยพระราชทาน
อนึ่ง เฉพาะฐานานุกรมของสมเด็จพระสังฆราช 4 ตำแหน่ง ถัดจากพระราชาคณะปลัดซ้ายลงไปและสูงกว่าพระครูวินัยธร โปรดพระราชทานนิตยภัต ดังเช่นพระครูปลัดที่มีราชทินนาม เช่น พระครูธรรมกถาสุนทร พระครูวินัยกรโสภณ พระครูพรหมวิหาร พระครูฌานวิสุทธิ์ (ฐานานุกรมในสมเด็จพระสังฆราช ปุณฺณสิริมหาเถร ) วัดพระเชตุพนฯ
4.ชั้นธรรมดา หมายถึง ฐานานุกรมของพระราชาคณะชั้นสามัญ ตำแหน่งพระปลัด พระสมุห์และพระใบฎีกา ซึ่งไม่มีคำว่า “พระครู” นำหน้า แต่พระปลัดมีศักดิ์สูงกว่าเปรียญธรรม 3 ประโยค
