ไม่ว่าจะเป็นพ่อค้าขายก๋วยเตี๋ยวไก่ พิธีกรงานแต่ง ผู้ประกาศเสียงตามสายผ่านรถแห่ นักฟุตบอลมือไม่อาชีพ คนขับรถให้นาย และอื่น ๆ อีกมากมาย พวกเขามีคุณสมบัติโดดเด่นจนสามารถเจาะผ่านกระบวนการที่ปรมาจารย์ด้านกฎหมายชั้นครูวางหมากไว้อย่างลึกลํ้าได้
ผมแอบคุยกับ สว.ตกรอบหลายท่าน ที่เป็นผู้ที่มีโปรไฟล์ดีมาก มีความชำนาญในแขนงต่าง ๆ โดดเด่น และมีความตั้งใจจริงที่จะใช้ความรู้ความสามารถที่สะสมมาตลอดชีวิตมาช่วยทำงานให้ประเทศชาติดีขึ้น พวกเขาเสนอตัวเข้าไปตามขบวนการแบบตรงไปตรงมา หวังว่าคุณสมบัติจะเป็นคะแนนสำคัญในการตัดสิน แต่ส่วนใหญ่ผิดหวัง เพราะต้องตกรอบระดับอำเภอ ระดับจังหวัด หรือระดับปะเทศ ถ้าท่านได้ฟังเรื่องราวจากปากของแต่ละท่าน ท่านคงจะไม่เชื่อเลยว่านี่หรือประเทศไทย ที่คุยว่ามีธรรมาภิบาลระดับสากล แค่เรื่อง สว.เรื่องเดียว ก็มีเรื่องเล่าที่พูดในที่สาธารณะไม่ได้มากมาย เป็นวัฒนธรรม “อธรรมาภิบาล…สร้างชาติ”
นี่ยังไม่นับเรื่องที่วนเวียนอยู่ในหน้าข่าวประจำวัน ไม่ว่าจะเป็นสงครามสีกากี จอมโกง จอมแฉ จอมฟ้อง แต่สังคมก็ยอมรับได้ ลืม ๆ กันไป ไม่ว่าเส้นเงินจะสาวถึงหรือไม่ถึงก็ตาม ทุกท่านก็จะกลับมารักกัน และสามารถเติบโตในระบบราชการได้อย่างเนียน ๆ เป็นเกียรติแก่วงศ์ตระกูล ดังนั้นประชาชนตัวเล็ก ๆ ก็ต้องทำใจยอมรับวัฒนธรรมแบบนี้ จากรุ่นสู่รุ่นถือเป็นความสุจริตสีเทา หรือสีกากีแบบไทย ๆ
ยังมีข่าวนักโทษการเงินจากบริษัทยักษ์ใหญ่ที่ไม่ยอมนอนคุก ไปป่วยหนักอยู่ชั้น 14 ตามรุ่นพี่ที่เคยกรุยทางไว้อย่างถูกกฎหมาย คดีการเงินนี้ ทั้งตลาดหลักทรัพย์ และ กลต. ก็บอกว่าไม่เคยระแคะระคายเรื่องนี้เลย เหมือนกับอีกหลาย ๆ กรณี กับหลาย ๆ กองทุนที่เกิดขึ้นก่อนหน้านี้ ทำให้มาตรฐานธรรมาภิบาลของตลาดตกตํ่า ถึงแม้หุ้นที่เขาทำดี ๆ ก็พลอยร่วงไปด้วย และยิ่งย้อนไปถึงเรื่องมหากาพย์เฟอร์รารี แม้มีคณะกรรมการไต่สวนรวบรวมข้อมูลชี้คนผิดแล้ว การจับกุมก็ไม่คืบหน้าไปไหน นี่ยังไม่นับคดีมหากาพย์ทางศาสนาต่าง ๆ อีกมากมาย ซึ่งบางคดีก็ยังหาศาสดาจอมล่องหนไม่เจอ
“อธรรมาภิบาล” เหล่านี้ คนตัวเล็ก ๆ อย่างพวกเราต่างชาชิน เฉยเมย จนเป็นวัฒนธรรมสร้างชาติไปแล้ว ปีที่ผ่านมา “คะแนนระดับโลกของไทย” ในดัชนี CPI Corruption Perception Index จึงลดลงเหลือแค่ 35 คะแนน ร่วงลงมาอยู่อันดับที่ 108 จาก 180 ประเทศ และเป็นเหตุผลว่าทำไมคนตัวเล็ก ๆ ถึงอยากแข่งกันมีเงิน หรือมีอำนาจ ไม่ว่าวิธีที่ได้มาจะถูกต้องหรือไม่ เพราะเงินและอำนาจ คือ “Super Soft Power” ที่มองไม่เห็นในสังคมไทย ว่าแต่คนไทยอย่างพวกเรายอมรับ “ฉลาด-เกม-โกง” และ “วัฒนธรรมอธรรมาภิบาลสร้างชาติ” เหล่านี้ได้จริงหรือ?.
