“ในคาซัคสถาน ไม่ใช่ทุกคนที่จะพูดภาษาคาซัคได้คล่อง ฉันเริ่มเรียนภาษานี้เมื่อเดือนครึ่งที่แล้ว และเป้าหมายของฉันคือ สามารถสนทนาในภาษาคาซัคได้” โพรพิชชาน นักไวโอลิน วัย 44 ปี กล่าว
เช่นเดียวกับภาษาส่วนใหญ่ในเอเชียกลาง ภาษาคาซัค อยู่ในกลุ่มภาษาเตอร์กิกที่ไม่เกี่ยวข้องกับภาษารัสเซีย แต่มันเขียนด้วยอักษรซีริลลิก และมีตัวอักษรเพิ่มเติม
หลังจากยุคโซเวียตสิ้นสุดมานานกว่าสามทศวรรษ ภาษารัสเซียกลายเป็นภาษากลาง และภาษาของชนชั้นสูงในเอเชียกลาง กระนั้น ภาษาประจำชาติที่ถูกมองข้ามมาอย่างยาวนาน กำลังกลับมาได้รับความนิยมอีกครั้งในภูมิภาคแห่งนี้
ทั้งนี้ คาซัคสถานมีประชาชนเชื้อสายรัสเซีย ประมาณ 3 ล้านคน จากประชากรทั้งหมดราว 20 ล้านคน และมีเพียงครึ่งหนึ่งเท่านั้น ที่ใช้ภาษาคาซัคในชีวิตประจำวัน ทว่าแนวโน้มของการใช้ภาษาในคาซัคสถาน เชื่อมโยงกับการเปลี่ยนแปลงทางประชากรศาสตร์ “อย่างไม่ต้องสงสัยเลย”
ในคาซัคสถาน ประชาชนเชื้อสายรัสเซีย ลดลงในช่วง 30 ปีที่ผ่านมา จากประมาณ 38% เหลือ 15% ส่วนประเทศอื่น ๆ ในเอเชียกลาง มีสัดส่วนไม่เกิน 5% แล้ว
อนึ่ง ปฏิบัติการทางทหารของรัสเซียในยูเครน และวาทกรรมจักรวรรดินิยมของเจ้าหน้าที่รัสเซียหลายคน รวมถึงการเรียกร้องให้มีการคุ้มครองชนกลุ่มน้อยที่พูดภาษารัสเซีย ในประเทศอดีตสหภาพโซเวียต เช่น ยูเครน ทำให้ประเทศในเอเชียกลางต้องทำงานหนักขึ้น ในการฟื้นฟูภาษาประจำชาติของพวกเขา
ตั้งแต่ปี 2566 เป็นต้นมา เจ้าหน้าที่ของคาซัคสถานและคีร์กีซสถาน จำเป็นต้องเรียนรู้ภาษาประจำชาติของตนให้เชี่ยวชาญ และสื่อหลายแห่งก็เริ่มใช้กันอย่างแพร่หลายมากขึ้น อีกทั้งบนสื่อสังคมออนไลน์ ยังมีช่องทางมากมายสำหรับการเรียนภาษาคาซัคด้วย
อย่างไรก็ตาม ภาษารัสเซียยังคงถูกใช้อย่างแพร่หลายในคาซัคสถาน ซึ่งมีพรมแดนติดกับรัสเซีย เป็นระยะทาง 7,500 กิโลเมตร และเป็นภาษาราชการคู่กับภาษาคาซัค
เมื่อไม่นานมานี้ กระทรวงศึกษาธิการของคาซัคสถาน ระบุว่า การสอนภาษาคาซัคในโรงเรียน “ยังต้องได้รับการปรับปรุงอีกมาก” ขณะที่กระทรวงศึกษาธิการของคีร์กีซสถาน เปิดเผยว่า การเรียนการสอนภาษาคีร์กีซ อยู่ในระดับ “อ่อนแอมาก” และหนังสือเรียนที่มีคุณภาพต่ำ
ยิ่งไปกว่านั้น นโยบายด้านภาษาก็มีความละเอียดอ่อนเช่นกัน เนื่องจากอดีตสหภาพโซเวียตทั้งห้าประเทศในเอเชียกลาง อยู่ใกล้กับรัสเซีย หรือต้องพึ่งพารัฐบาลมอสโก ซึ่งการพูดถึงการส่งเสริมภาษาประจำชาติ หรือการเปลี่ยนชื่อถนนที่ฟังดูเหมือนภาษารัสเซีย อาจทำให้ผู้สนับสนุนทำเนียบเครมลิน วิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักได้.
เลนซ์ซูม
เครดิตภาพ : AFP
