เมื่อวันที่ 1 เม.ย. ผู้สื่อข่าวรายงานว่า สภาพตัวเมืองเชียงราย มองจากมุมสูงยังคงพบว่าถูกปกคลุมด้วยหมอกควันอย่างหนาแน่น ท้องฟ้าหลัวจนแทบไม่เห็นตัวเมือง เนื่องจากรัศมีในการมองเห็นต่ำ ระยะเพียง 1-3 กิโลเมตรเท่านั้น ภาพของสันเขาต่างๆ รวมทั้งองค์เจ้าแม่กวนอิม ขนาดใหญ่สูงถึง 79 เมตร ของวัดห้วยปลากั้ง ตำบลริมกก อำเภอเมืองเชียงราย ที่ตั้งตระหง่านเหนือตัวเมือง หายไปทั้งองค์ โดยกรมควบคุมมลพิษ ได้ตรวจวัดคุณภาพอากาศเช้านี้ของตัวเมืองเชียงราย พบว่ายังสูง pm 2.5 วัดได้ 269 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร อ.แม่สาย วัดได้ 314 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร และ อ.เชียงของ วัดได้ 238 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร ซึ่งเป็นค่าที่เพิ่มขึ้นจากวันก่อน และมีผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชน
ขณะที่สถานการณ์ไฟป่ายังคงมีอย่างต่อเนื่อง ทั้งในพื้นที่ดอยจระเข้ อ.แม่จัน อุทยานแห่งชาติลำน้ำกก อุทยานแห่งชาติแม่ปืม อ.เมืองเชียงราย อุทยานแห่งชาติดอยหลวง อ.พาน และป่าเขต อ.แม่สรวย อ.เวียงเป่าเป้า ฯลฯ ซึ่งนายพุฒิพงศ์ ศิริมาตย์ ผู้ว่าราชการ จ.เชียงราย ในฐานะผู้บัญชาการ ศบก.ไฟป่า จ.เชียงราย ยังคงระดมกำลังเจ้าหน้าที่จำนวนหหลายพันคน ออกดับไฟป่าตามจุดความร้อนหรือฮอตสปอตต่างๆ ที่เกิดขึ้น โดยพบว่าล่าสุดมีเจ้าหน้าที่ได้รับบาดเจ็บ 1 นาย จนเกือบทำให้เสียชีวิต ทราบชื่อคือนายธนดล เวียงนนท์ อายุ 53 ปี พนักงานราชการ หน่วยจัดการต้นน้ำดอยตุง ขณะเข้าดำเนินการออกดับไฟป่าบริเวณบ้านผาบือ หมู่ 9 ต.แม่ฟ้าหลวง อ.แม่ฟ้าหลวง จ.เชียงราย พื้นที่เสียหายประมาณ 3-0-19 ไร่ เหตุเกิดเมื่อเวลาประมาณ 12.30 น. ของวันที่ 30 มีนาคม 2566 ที่ผ่านมา โดยไม้ไผ่ซึ่งถูกไฟลุกไหม้ พาดสายส่งไฟฟ้า ทำให้เกิดประกายไฟลุกลาม จึงได้แจ้งการไฟฟ้าส่วนภูมิภาคสาขาย่อยดอยตุง ให้ทำการตัดไฟ จนท. จึงได้ทำการดับไฟที่ไหม้จนดับสนิท จึงแจ้งให้ทางการไฟฟ้าทำการปล่อยไฟฟ้า ขณะที่ จนท. กำลังเดินลอดสายไฟฟ้าที่หย่อนลง พลาดเสียหลักโดนไฟฟ้าช็อต แจ้งกู้ภัยนำตัวส่งโรงพยาบาลแม่จัน เบื้องต้นแพทย์ตรวจอาการพบว่า ปลอดภัยพ้นขีนอันตราย แต่ให้นอนดูอาการที่ รพ. 3-4 คืน
ล่าสุด ทางนายชุติเดช กมนณชนุตม์ ผอ.สบอ.15 (เชียงราย) พร้อมด้วยนายกอบชนม์ พัชรพิมล หัวหน้าหน่วยจัดการต้นน้ำดอยตุง นายพรเทพ ศิระวงษ์ ผอ.ส่วนจัดการต้นน้ำ และเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง เข้าเยี่ยมอาการ นายธนดล ที่โรงพยาบาลแม่จัน เพื่อให้กำลังใจ พร้อมมอบกระเช้าผลไม้และเงินสวัสดิการ สบอ.15 เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายเบื้องต้น ทั้งนี้ ได้สอบถามอาการ และเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น พร้อมทั้งกล่าวชื่นชมและให้กำลังใจเจ้าหน้าที่ ให้หายบาดเจ็บโดยเร็ว นอกจากนี้ ยังได้เยี่ยมอาการนายอาทู มาเยอะกู จนท.สถานีควบคุมไฟป่าดอยแม่สลอง ที่ประสบอุบัติเหตุรถยนต์เบรกแตกลงข้างทาง เมื่อวันที่ 22 มีนาคม 2566 แพทย์แจ้งว่ามีอาการดีขึ้นตามลำดับเช่นกัน
นายพุฒิพงศ์ ศิริมาตย์ ผู้ว่าราชการ จ.เชียงราย กล่าวว่า สำหรับไฟป่าที่เกิดขึ้น ทางจังหวัดได้ขอสนับสนุนเฮลิคอปเตอร์จากหลายหน่วยงาน ทั้ง ฮ.ปักเป้า แบบ KA-32 ของกรมบรรเทาสาธารณภัย (ปภ.) ของกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และของฝ่ายทหารกองทัพภาคที่ 3 ที่เข้ามาสนับสุนเพิ่มเติม จึงทำให้สามารถดับไฟป่าได้แล้วหลายจุด แต่บางจุดไม่สามารถบินไปได้ เช่น ดอยจระเข้ อ.แม่จัน ฯลฯ เพราะทัศนวิสัยทางอากาศยังไม่ดีพอ ซึ่งวันนี้หากสภาพอากาศเหมาะสม ก็จะบินเข้าไปดับต่อไป ด้านเขต อ.เมืองเชียงราย พบว่าได้มีการจำกัดเขต จนทำให้ปริมาณฮอตสปอตที่เคยมีมากกว่า 100 แห่ง ลดลงจนใกล้หมดแล้ว โดยเหลือเพียงประมาณ 25 จุดเท่านั้น ส่วนทางโซนทิศใต้ทาง อ.แม่สรวย และ อ.เวียงป่าเป้า ยังมีไฟลุกไหม้หลายจุด ซึ่งก็จะใช้วิธีจำกัดวงให้แคบลงไปเรื่อยๆ เพื่อค่อยๆ ดับให้หมดในอนาคตต่อไป
รายงานข่าวแจ้งว่าล่าสุดทาง ผบ.กองบิน 41 กองทัพอากาศ ได้อนุมัติให้ฝูงบิน 416 (เชียงราย) ตั้งอยู่ในเขต อ.เมืองเชียงราย ได้สนับสนุนกองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดเชียงราย (กอปภ.จ.ชร.) ในการใช้สนามบินเพื่อการลงจอดของเฮลิคอปเตอร์ดังกล่าวแล้ว จนกว่าการดับไฟจะเสร็จสิ้น ขณะที่การจับกุมผู้กระทำความผิดเกี่ยวกับการทำลายและเผาป่าตั้งแต่ จ.เชียงราย ประกาศห้ามเผาวันที่ 15 ก.พ.-15 เม.ย. นี้ พบว่าจนถึงวันนี้ (31 มี.ค.) มีจำนวน 11 คดี ผู้ต้องหาจำนวน 15 คน ขณะเดียวกันจะมีการเปิดภารกิจ กรมฝนหลวงและการบินเกษตร จะทำการบินแบบอากาศยาน CASA ภารกิจดับไฟป่าเชียงราย ในวันจันทร์ที่ 3 เม.ย. 66 เวลาประมาณ 13.00 น. ที่ท่าอากาศยานแม่ฟ้าหลวง เชียงราย โดย กรมฝนหลวงฯ จะทำการบิน 2 ลำ ขึ้นบิน 4 รอบ ต่อวัน ทุกวัน จนกว่าสถานการณ์จะคลี่คลาย
ด้านนายชัยยนต์ ศรีสมุทธ นายกเทศมนตรีตำบลแม่สาย กล่าวถึงปัญหาหมอกควันในพื้นที่ชายแดนแม่สายว่า ปีนี้ถือว่าสถานการณ์หนักกว่าทุกปี เนื่องจากพื้นที่แม่สายไม่เหมือนที่อื่น เพราะมีลมตะวันเฉียงใต้พัดมา ประกอบกับมีสันเขาดอยนางนอน และดอยสะโง้ ขนาบ 2 ข้าง ทำให้มีช่องลมพัดมาและเกิดกระะแสวน ทำให้ควันไม่ไปไหน บางจังหวะจึงมีหมอกควันพุ่งขึ้นสูงมาก ทั้งที่ในพื้นที่แทบไม่มีจุดฮอตสปอตเกิดขึ้นเลย จึงเชื่อกันว่าหมอกควันส่วนใหญ่จะต้องมาจากประเทศเพื่อนบ้าน ซึ่งแม่สายมีชายแดนติดกับประเทศเมียนมา ในระยะที่ผ่านมา มีการนำเมล็ดพันธุ์ข้าวโพดมาจำหน่ายในพื้นที่ และส่งออกประเทศเพื่อนบ้านจำนวนมาก ประกอบกับการงดเก็บภาษีนำเข้าเป็นศูนย์บาท ทำให้มีพื้นที่เพาะปลูกเพิ่ม จากข้อมูลการศึกษาของอาจารย์มหาวิทยาลัยในเชียงรายพบว่า ในภาคเหนือของไทยมีพื้นที่ปลูกกว่า 2 ล้านไร่ ในเมียนมาประมาณ 3 ล้านไร่ และในลาว มีไม่ต่ำกว่า 5 ล้านไร่ ซึ่งอาจเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้จุดฮอตสปอตและหมอกควันในประเทศเพื่อนบ้านมีสูง จนส่งผลกระทบมายังฝั่งไทย
นายชัยยนต์ กล่าวว่า ในฐานะผู้บริหารท้องถิ่น ไม่มีอำนาจอะไรเลยที่จะเข้าไปจัดการปัญหาเหล่านี้ได้ จึงมีการร้องขอไปยังรัฐบาลกลางหรือผู้มีอำนาจ ให้มีการชะลอการนำเข้าข้าวโพด ณ ปัจจุบันตอนนี้เลย เพื่อศึกษาผลกระทบ แม้จะกระทบต่อผู้ประกอบการผลิตอาหารสัตว์บ้าง แต่ก็อยากให้บริษัทหรือผู้ได้รับประโยชน์เหล่านี้ มองเห็นปัญหาและเข้ามาช่วยแก้ไขปัญหาหมอกควันข้ามแดนบ้าง เพราะชาวบ้านทนกับปัญหานี้มานับ 10 ปี แและมีแนวโน้มรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ จึงอยากให้รัฐบาลหรือผู้ประกอบการต่างๆ เข้ามาแก้ปัญหาเหล่านี้ก่อน แล้วค่อยผ่อนปรนในการนำเข้าในอนาคต
นายชัยยนต์ กล่าวด้วยว่า นอกจากนี้อยากให้รัฐบาลชุดใหม่ที่กำลังจะมีการเลือกตั้ง ได้ผลักดันกฎหมายเหมือนประเทศสิงคโปร์ ซึ่งมีบทลงโทษผู้สร้างมลพิษ รวมถึง พ.ร.บ.อากาศสะอาด เห็นมีหลายพรรคการเมืองพูดถึงกันอยู่ ซึ่งก็อยากให้มีการดำเนินการจริงๆ ขอให้ทางคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ กำหนดมาตรการช่วยเหลือหรือวิธีปฏิบัติ ซึ่งทราบเพียงว่ามีค่าเกินมาตรฐาน 50 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร เช่นที่มีแม่สายมีค่าเกิน 500 นานกว่าสัปดาห์ แต่ท้องถิ่นเองไม่ทราบว่าจะต้องทำอย่างไร มีการประกาศภัยอย่างไร มีการช่วยเหลืออย่างไร พร้อมทั้งสนับสนุนงบประมาณลงมาช่วยเหลือ ลำพังท้องถิ่นสามารถอนุมัติงบจัดซื้อหน้ากากอนามัยแจกจ่ายได้ในวงเงินจำกัด และได้เพียงบางกลุ่ม ซึ่งอาจเปลี่ยนคำจำกัดความกลุ่มเสี่ยง ซึ่งไม่เพียงแต่ผู้เปราะบาง คนสูงอายุ เด็ก สตรีมีครรภ์ หรือผู้มีโรคประจำตัว ทุกคนควรเป็นกลุ่มเสี่ยงหากค่าฝุ่นควันสูง ก็ควรได้รับการช่วยเหลือทุกคน รัฐบาลควรกำหนด ระเบียบ มาตรการและวิธีปฏิบัติมาให้ชัดเจน เพื่อให้ผู้บริหารท้องถิ่นดำเนินการได้ ประชาชนก็ได้รับรู้สิทธิของตนเอง ชาวบ้านบ่นว่าทำไมต้องซื้อยาแก้แพ้เอง ทำไมต้องซื้อหน้ากากเอง แม้แต่เครื่องฟอกอากาศ รัฐบาลสามารถจัดสรรเครื่องฟอกอากาศในราคาทุนได้ เพื่อให้ชาวบ้านที่ยากจนเข้าถึงระบบป้องกันสุขภาพได้อย่างทั่วถึง.
