เมื่อวันที่ 10 ส.ค. ตามที่กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ได้ประกาศปิดเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเชียงดาว ตั้งแต่วันที่ 26 เม.ย. 2567 เป็นต้นมา เพื่อไม่ให้เกิดความเสียหายต่อความสมบูรณ์ และความหลากหลาย ด้านทรัพยากรธรรมชาติของพื้นที่สงวนชีวมณฑล โดยห้ามไม่ให้ผู้ใดเข้าไปในพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเชียงดาว โดยมิได้รับอนุญาต ยกเว้นผู้ที่อยู่อาศัยหรือทำกิน ที่ได้มีการสำรวจการถือครองที่ดินไว้ตามมาตรา 121 แห่ง พ.ร.บ.สงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 เพื่อดำเนินการแก้ไขปัญหาการลักลอบเผาป่า การบุกรุกพื้นที่ป่า การล่าสัตว์ป่า ตลอดจนการจัดระเบียบที่พัก โฮมสเตย์ และการควบคุมการเข้าออกอย่างเหมาะสม เพื่อให้สภาพธรรมชาติได้ฟื้นฟูระบบนิเวศ และฟื้นตัวจากความเสียหายนั้น
นายอรรถพล เจริญชันษา อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช เปิดเผยว่า ได้รับรายงานจากนายกริชสยาม คงสตรี ผอ.สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 16 (เชียงใหม่) โดยเมื่อวันที่ 9 ส.ค. ได้มีการประชุมหารือร่วมระหว่างฝ่ายปกครอง นำโดยนายกฤตพล รชตเมธานนท์ นายอำเภอเชียงดาว นายขวัญชัย เนื่องจำนงค์ นายอำเภอเวียงแหง ร่วมด้วยคณะกรรมการที่ปรึกษาเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเชียงดาว (PAC) และผู้นำท้องที่ท้องถิ่น เข้าร่วมเวทีเสวนาและลงนามในบันทึกความร่วมมือ การบริหารจัดการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเชียงดาว สู่ความยั่งยืน ณ ห้องประชุม อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่ ระหว่าง เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเชียงดาว กับ อ.เชียงดาว อ.เวียงแหง เทศบาลแม่นะ องค์การบริหารส่วนตำบลเชียงดาว องค์การบริหารส่วนตำบลเมืองแหง ชุมชนบ้านป่าเกี๊ยะ ชุมชนบ้านนาเลาใหม่ ชุมชนบ้านเลาวู ผู้จัดการที่พักผู้ศึกษาธรรมชาติ และภาคประชาชน
โดยมีข้อสรุป ดังนี้ 1. ทุกฝ่ายเห็นชอบข้อตกลงร่วมกันกำหนดมาตรการและแนวทางปฏิบัติ 3 เรื่อง ได้แก่ การจัดการไฟป่า, การจัดการพื้นที่บุกรุกใหม่ หลังปี พ.ศ. 2557 และการจัดระเบียบที่พักผู้ศึกษาธรรมชาติ
2. การจัดการไฟป่า ทุกฝ่ายให้ความร่วมมือในการป้องกันไฟป่า โดยเฉพาะอย่างยิ่งราษฎรที่มีแปลงที่ดินทำกินติดป่า ให้มีการทำแนวกันไฟทุกราย ผู้ไม่ปฏิบัติตามมาตรการต้องได้รับโทษตามกฎระเบียบชุมชน หากเกิดไฟป่าลุกลามเข้าสู่พื้นที่ป่าต้องดำเนินการตามกฎหมายที่เกี่ยวข้อง
3. การจัดการพื้นที่บุกรุกหลังปี พ.ศ. 2557 ชุมชนกับเจ้าหน้าที่ร่วมกันตรวจสอบจัดให้มีมาตรการแนวทางในการคืนพื้นที่ และฟื้นฟูพื้นที่ให้กลับมาสมบูรณ์ดังเดิม ผู้ไม่ปฎิบัติตามต้องถูกดำเนินการตามกฎหมายที่เกี่ยวข้อง 4. การจัดระเบียบที่พักผู้ศึกษาธรรมชาติ ในระยะเร่งด่วนทุกฝ่ายเห็นชอบไม่ให้มีการเพิ่มจำนวนรายของผู้จัดหาที่พักและจำนวนบ้านพัก จนกว่าจะมีแนวทางปฏิบัติที่ชัดเจน ซึ่งทุกฝ่ายได้ให้ความเห็นชอบและร่วมกันลงนามในบันทึกความร่วมมือดังกล่าว
ทั้งนี้ ภายหลังจากที่กรมอุทยานแห่งชาติฯ ได้ใช้มาตรการเข้มงวดขั้นสูงสุด โดยการประกาศปิดพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเชียงดาว เนื่องจากก่อนหน้านี้ได้เกิดสถานการณ์ไฟป่าที่เข้าขั้นวิกฤติ อันเป็นผลสืบเนื่องมาจากการลักลอบจุดไฟเผาป่า ปัญหาที่พักโฮมสเตย์ที่เรื้อรังสืบเนื่องกันมา ตลอดจนปัญหาการบุกรุกพื้นที่ป่า ซึ่งเกิดขึ้นหลังปี พ.ศ. 2557 ส่งผลให้ทุกฝ่ายมีความตื่นตัวที่จะร่วมกันแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นทั้ง 3 กรณี โดยมีข้อกังวลสำหรับกลุ่มคนเพียงบางกลุ่มที่ยังมีพฤติกรรมเกี่ยวข้องกับการกระทำผิด
อย่างไรก็ตาม เมื่อทุกฝ่ายได้จัดทำบันทึกข้อตกลงและมีความเห็นสอดคล้องกันที่จะร่วมกันแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้น ตลอดจนการใช้มาตรการทางสังคม และมาตรการทางกฎหมายเพื่อลงโทษกับผู้ที่ฝ่าฝืน ซึ่งจะก่อให้เกิดกติกาของสังคมร่วมกัน ดังนั้น ในอนาคตอันใกล้นี้ หากชุมชนและท้องถิ่นสามารถเสนอมาตรการป้องกันไฟป่า การแก้ไขปัญหาการบุกรุกที่ดิน การจัดระเบียบโฮมสเตย์ เป็นที่ยุติแล้ว ก็มีความเป็นไปได้ที่จะเปิดเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า พื้นที่สงวนชีวมณฑลเชียงดาว แห่งนี้อีกครั้งหนึ่ง.
