ถนนปัตตานีภิรมย์ ตลาดเทศวิวัฒน์ ถนนปรีดา และชุมชนจะบังติกอ คือ 4 ย่านเมืองพหุวัฒนธรรมปัตตานี ที่จะเปิดพื้นที่ให้คนต่างถิ่นมาเยี่ยมเยือนในงาน “Pattani Decoded 2024” (ปัตตานีดีโคตร) ที่ Melayu Living กลุ่มนักสร้างสรรค์ในย่านเมืองเก่าปัตตานี ร่วมกับภาคีเครือข่าย ภายใต้การสนับสนุนโดย บริษัท สกาย ไอซีที จำกัด (มหาชน) การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) และสำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (CEA) จัดขึ้น เพื่อถอดรหัสมรดกทางวัฒนธรรม และวิถีชีวิตชาวปัตตานี
งาน Pattani Decoded 2024 จัดขึ้นในธีม “Unparalleled” นำเสนอมรดกทางวัฒนธรรมของชาวปัตตานี ซึ่งเป็นเมืองท่าโบราณ ศูนย์รวมของความหลากหลายทางชนชาติจนกลายเป็นเมืองพหุวัฒนธรรมที่สำคัญ ผ่านความคิดสร้างสรรค์และการออกแบบผ่านรสนิยมการแต่งกายอันจัดจ้าน ซึ่งเป็นผลจากการผสานจารีตประเพณีกับความเป็นสมัยใหม่จากอดีตจนถึงปัจจุบัน ตลอดจนการยืนหยัดรักษา และการเปลี่ยนแปลง หลายเรื่องเป็นความทรงจำอันสวยงาม ขณะที่หลายเรื่องถูกพัฒนาไปเป็นอย่างอื่น แต่ยังคงอยู่และหลอมรวมเป็นคุณค่าอันเก่าแก่พร้อมโอบรับสิ่งใหม่ ผสมกลมกลืนจนกลายเป็นวิถีชีวิตของชาวปัตตานีในปัจจุบัน
โดยจัดแบ่งนิทรรศการและกิจกรรมที่น่าสนใจ ดังนี้ นิทรรศการUNPARALLELED บอกเล่าถึงลำดับเหตุการณ์ ประวัติศาสตร์การเปลี่ยนแปลงของเมืองปัตตานี ซึ่งส่งผลถึงผู้คนที่อยู่อาศัยในเมืองปัจจุบัน รวมทั้งจัดแสดงรูปแบบของเสื้อผ้าการแต่งกายในยุคต่าง ๆ
นิทรรศการฮิญาบ หรือผ้าคลุมหัวของหญิงมุสลิม ที่มีสีสันหรือลวดลายตามยุคสมัยและแฟชั่นที่เปลี่ยนแปลงไป ผ่านการสนทนาในแง่มุมต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นมุมมองของนักเขียน นักสร้างสรรค์ และช่างภาพ
นิทรรศการ Fashion Lab นำเสนอเบื้องหลังวิธีคิดด้านการแต่งกายของผู้คนในพื้นที่ ผ่านมุมมองด้านประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม กระแสสังคม รวมทั้งเทรนด์แฟชั่นในยุคสมัยต่าง ๆ
นิทรรศการ Made in Pattani จัดแสดงผลงานของ 10 ผู้ประกอบการร้านค้าเก่าแก่ในย่านเมืองปัตตานี ซึ่งได้ร่วมงานกับนักสร้างสรรค์ทั้งในและนอกพื้นที่ โดยใช้เครื่องมืองานออกแบบและความคิดสร้างสรรค์มา พัฒนาต่อยอด บนพื้นฐานของทักษะดั้งเดิมและเอกลักษณ์ของพื้นที่
นิทรรศการ Baju Guni จัดแสดงบริเวณภายในโรงแรมแพลเล็สอันเก่าแก่ นำเสนอเรื่องราวเครื่องแต่งกายหายาก และเสื้อผ้ามือสองที่มีมูลค่าตั้งแต่หลักพันจนถึงหลักแสน ในขณะที่เสื้อผ้าบางตัวก็ไม่สามารถประเมินค่าได้
และไฮไลต์ นิทรรศการแสง Pattani Decoded ที่เปิดพื้นที่ “มัสยิดรายอฟาฏอนี” สถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ และเป็นศูนย์รวมกิจกรรมทางศาสนาของคนในชุมชนเป็นเวลากว่า 180 ปี เป็นครั้งแรก เพื่อนำเสนอการออกแบบและจัดแสดงแสงไฟบนอาคารของมัสยิด
“มัสยิดรายอฟาฏอนี” เดิมเป็นมัสยิดแห่งรัฐปัตตานี เริ่มก่อสร้างเมื่อสมัยเมืองปัตตานีเป็นเมืองหรือรัฐปัตตานี มีเจ้าเมืองปกครองตนเอง คือ สุลต่านมูฮัมหมัด หรือ ตนกูบือซาร์ หรือ ตนกูปะสา เป็นเจ้าเมืองปัตตานี ช่วงประมาณ พ.ศ. 2388-2399 ได้ทรงเริ่มสร้างมัสยิดประจำเมืองปัตตานี ในสมัยตนกูปูเต๊ะฮฺ พ.ศ. 2399-2424 เป็นสุเหร่าอาคารไม้ สร้างในรั้ววัง ต่อมาได้ย้ายมาสร้างเป็นอาคารถาวร ณ ที่ปัจจุบันซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของชุมชนจะบังติกอ
“จุดเด่นของย่านจะบังติกอคือมัสยิดรายอ อายุ 179 ปี ที่มีสถาปัตยกรรมภายในสวยงาม เช่นเดียวกับวังจะบังติกอ และกุโบร์โตะอาเยาะห์ซึ่งเป็นกุโบร์ใหญ่ของปัตตานี คนสำคัญของเมืองหลายคนเมื่อเสียชีวิตจะฝังศพที่นี่ ผมอยากให้ย่านนี้เป็นที่รู้จัก ให้ชาวบ้านได้ตื่นตัว เพราะย่านนี้มีเรื่องราวมากมายที่เป็นจุดขายอยู่แล้วเพียงแต่ยังไม่ได้ถูกนำเสนอออกมา” อัสรี สุทธิศาสตร์สกุล กรรมการมัสยิดรายอ เล่าจุดเด่น ๆ ของย่านจะบังติกอให้ทีม Pattani Decoded ฟัง เพราะอยากเปิดพื้นที่ให้ย่านนี้เป็นที่รู้จักมากขึ้น เพราะเชื่อมั่นในทีมงาน
แบอัสรีเล่าว่า ย่านนี้มีของดีมากมาย แต่หลายอย่างได้สูญหายไปตามกาลเวลา เหลือแต่ร่องรอยบางอย่างทิ้งไว้ให้คนรุ่นหลังได้พูดถึง เช่น บังติกอเคยเป็นแหล่งหล่อทองเหลือง ปัจจุบันไม่มีแล้ว หรือแม้แต่อาหารโบราณหลายอย่างที่ขึ้นชื่อในย่านนี้ ปัจจุบันก็หากินยากแล้ว
สำหรับงาน Pattani Decoded 2024 ที่จะจัดขึ้น จะร่วมกับทีม LIGHT IS ออกแบบและจัดแสดงไฟบนอาคารของมัสยิดรายอ และยังมีอีกหลายกิจกรรมที่จะเป็นการเปิดพื้นที่ให้ทุกคนได้รู้จักจะบังติกอในแง่มุมต่าง ๆ ให้มากยิ่งขึ้น นอกจากนั้นยังเปิดพื้นที่ข้างโรงแรมจงอา เป็นพื้นที่ PRIDA St. เป็นศูนย์รวมผู้ประกอบการแฟชั่นรุ่นใหม่ในด้านต่าง ๆ เป็นพื้นที่ซื้อขายสินค้าประเภทเสื้อผ้าและของทำมือ เป็นต้น ในขณะที่บริเวณหน้าตลาดเทศวิวัฒน์ จัดเป็นพื้นที่ Lorong Ruedee ศูนย์รวมของเสื้อผ้าวินเทจและรถวินเทจ และกิจกรรมตลาดชุมชนสร้างสรรค์ Pasar Raya บริเวณตลาดชุมชนมัสยิดรายอ โดยชูจุดเด่นและอัตลักษณ์ของพื้นที่ชุมชนย่านเมืองเก่าจะบังติกอผ่านการใช้ความคิดสร้างสรรค์และการออกแบบเพื่อพัฒนาตลาดสร้างสรรค์ชุมชน
งาน Pattani Decoded 2024 ระหว่างวันที่ 24 สิงหาคม-1 กันยายน 2567 ณ บริเวณ 4 ย่านสำคัญ คือ ถนนปัตตานีภิรมย์ เส้นเชื่อมถนนอาเนาะรูและถนนฤ าดี เลียบแม่น้ำปัตตานี ตลาดเทศวิวัฒน์ ตลาดเก่าแก่ของจังหวัดปัตตานี ตั้งอยู่ใจกลางเมืองบริเวณถนนนาเกลือ ถนนยะรัง ถนนฤ าดี และถนนปะนาเระ ปัจจุบันมีร้านค้าอยู่ในบริเวณชุมชน ประมาณ 150 หลังคาเรือน ถนนปรีดา ที่มี จงอา โรงเตี๊ยมชั้นหนึ่งของปัตตานีในวันวาน เจ้าของเตรียมขนโต๊ะโบราณออกมาต้อนรับและชงกาแฟให้ผู้มาเยือนได้จิบไปคุยไป และ ชุมชนจะบังติกอ เข้าชมฟรีโดยไม่มีค่าใช้จ่าย.
