เรียกได้ว่าเป็นประเด็นทอล์กออฟเดอะทาวน์ที่ชาวเน็ตให้ความสนใจ และจับตามองอยู่ในขณะนี้ สำหรับดราม่าของนักแสดงหนุ่ม “บิว-จักรพันธ์ พุทธา” ที่เจอโลกออนไลน์และอดีตแฟนสาว ปอย ออกมาแฉว่า หนุ่มบิวนั้นคบซ้อนและชอบทำร้ายร่างกายเป็นประจำ ทำเอาทนไม่ไหว ต้องออกมาเล่าเรื่องราวที่พบเจอ จนเกิดการวิพากษ์วิจารณ์ร้อนแรงอยู่บนโลกออนไลน์มาหลายวัน
ซึ่งต่อมาหนุ่มบิวได้ออกมาแถลงข่าวเกี่ยวกับเรื่องราวดังกล่าว ระบุว่า เรื่องราวที่เกิดขึ้นได้ส่งผลกระทบให้กับทางค่าย ครอบครัว และกลุ่มเพื่อนนักแสดง และเพื่อไม่ให้เกิดผลกระทบไปมากกว่านี้จึงได้ขอประกาศลาออกมาจากนักแสดงสังกัดค่าย Be on Cloud นอกจากนี้ที่ตนออกมาต่อสู้เพื่อปกป้องตัวเองบ้าง สิ่งที่ทุกคนรับรู้หรือพบเห็น มันไม่ใช่เรื่องจริงทั้งหมด เป็นแค่แค่มนุษย์คนหนึ่ง ยอมรับว่าผมไม่ได้เป็นคนที่สมบูรณ์แบบ และสิ่งที่ตนโดนมันเกินกว่าจะรับไหว ชีวิตต้องพังทลายลง ทั้งหน้าที่การงาน ชื่อเสียง สังคม ครอบครัว ทุกอย่าง ตอนนี้ไม่เหลืออะไรแล้ว แม้กระทั่งตอนที่นั่งหายใจอยู่ก็ยังผิด จากนี้ผมขอเอาความจริงทั้งหมดไปสู้ในชั้นศาล ตามที่เสนอข่าวไปแล้วนั้น
ความคืบหน้าล่าสุด “หมอมด” หรือ “ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์” คุณหมอทันตแพทย์ผู้สนใจในศาสตร์ด้านภาษากาย (Body Language) และการแสดงออกทางใบหน้า (Facial Expression) ซึ่งศึกษาและสั่งสมองค์ความรู้ด้านนี้มาไม่น้อยกว่า 20 ปี ได้ออมากวิเคราะห์เกี่ยวกับภาษากายที่บิวแสดงออกขณะแถลงข่าวดังกล่าว โดยระบุว่า “ถอดรหัสภาษากาย เคสที่ 132 : บิว จักรพันธ์ ประกาศลาออกจากค่าย ภาษากายที่ผสมผสานของความโกรธแค้น เกลียดชัง”
“เป็นข่าวดังเมื่อคุณบิว จักรพันธ์ พุทธา ได้ถูกแฉจากแฟนเก่าในประเด็นการทำร้ายร่างกาย และต่อมาก็เกิดกระแสสังคมรุมโจมตีคุณบิวจนในที่สุดเจ้าตัวก็ตัดสินใจยุติการเป็นนักแสดงตามที่ปรากฏใน VDO นี้ แฟนคลับหลายท่านหลังจากได้เห็นก็ได้แจ้งกับผมว่ามีภาษากายที่น่าสนใจ ผมจึงตัดสินใจยกขึ้นมาทำเป็นบทเรียนกัน นะครับ
บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อเผยแพร่ความรู้อันเป็นประโยชน์ให้แก่ประชาชนในการเรียนรู้ศาสตร์ภาษากาย (Non-verbral communication / Body Language ) อันได้แก่ข้อมูลที่สื่อสารออกมาจากมนุษย์ทุกอย่างนอกเหนือจากคำพูดทั้งที่รู้ตัวและไม่รู้ตัว (Concious / Unconcious) จึงเป็นชุดของข้อมูล (Information) ทางพฤติกรรมศาสตร์และจิตวิทยาที่สำคัญอันสามารถนำไปประยุกต์ตีความฐานะผู้สังเกตการณ์ และนำไปประเมินกับเหตุการณ์ที่ปรากฏอย่างไรเท่านั้น ไม่ได้มีไว้เพื่อตัดสินสิ่งใด
ในเคสนี้ผมจะวิเคราะห์ภาษาพูดที่เขาใช้ด้วย เพราะมีจุดที่น่าเรียนรู้พอสมควรครับ นาที 5:19 “จากเรื่องราวที่เกิดขึ้น จากข้อผิดพลาดทางสังคมที่เกิดขึ้นตอนนี้” จังหวะนี้ผมสนใจภาษาพูดที่คุณบิวใช้พูดว่า “ข้อผิดพลาดทางสังคม” คำนี้แปลก ๆ เพราะไม่ได้สื่อถึงอะไรที่ชัดเจน ฟังดูแล้วคล้ายเป็นการอธิบายเหตุการณ์ที่เกิดกับตนให้ดูห่างไกลตัวออกไป (Distancing) และไม่ได้มุ่งเป้าในรายละเอียดของตนเอง เป็นลักษณะการใช้คำพูดเพื่อเบี่ยงและปฏิเสธรูปแบบหนึ่งเพื่อให้ตนเองดูราวไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของเหตุการณ์ ถ้าคุณบิวจะสื่อสารให้ตรง ๆ ก็น่าจะพูดว่า “จากข่าวที่เกี่ยวกับผมในช่วงนี้” ซึ่งในจุดนี้จึงเป็นไปได้ว่าเจ้าตัวพูดแบบท่องบท หรือ ท่องสคริปต์ และน่าจะมีคนช่วยเตรียมให้ถึงมีการใช้ภาษาแปลกๆ และขัดๆ
6:01 “สิ่งที่ผมจะพูดต่อไปนี้ (*) ผมขอยืนยันว่าผมพูดจากใจจริง และผมขอพูดเลยว่า ผมพูดสัตย์จริงทุกประการ” ในส่วนของภาษากาย จะพบว่าในจังหวะ (*) เจ้าตัวขยับตัวขึ้นยืดหลังตรงและใบหน้ามีลักษณะของ Anger หรือความโกรธ ความโกรธเป็นสีหน้าที่สังเกตไม่ยาก ความรุนแรงของอารมณ์จะแสดงออกผ่านใบหน้าว่ามีการหดเกร็งมากน้อยเพียงใด และส่วนใด หลัก ๆ ในเคสนี้คุณบิวจะมีสีหน้าของความโกรธฉาบไว้เกือบจะตลอด 3 นาทีที่แถลงข่าว และมากน้อยแตกต่างกันไปในแต่ละช่วงที่พูด รวม ๆ คือจะมีส่วนของเปลือกตาบนและล่างที่หดเกร็ง (Tense upper and lower eylid) และในจังหวะนี้ จะพบการหดเกร็งที่ริมฝีปากจนทำให้ปากดูเรียวและบางลงจาก กล้ามเนื้อ Orbicularis oris สีหน้าจึงเหมือนไปโกรธใครมา หรือไม่พอใจอะไรบางอย่างอยู่
ผมอยากให้สังเกตภาษาพูดที่เขาว่ามีการ “ย้ำ” ว่าตัวเองกำลังพูดความจริง ในส่วนนี้น่าวิเคราะห์ว่าทำไมเจ้าตัวจะต้อง “ย้ำ” ขนาดนี้? เพราะอยากให้คนเชื่อ? หรือ ลึกๆ มีความกังวลใจว่าสังคมจะไม่เชื่อสิ่งที่ตนเองสื่อสารหรือเปล่า? อีกประเด็นคือ “น้ำเสียง” ของคุณบิวที่ตลอดช่วง 3 นาทีจะมีน้ำเสียงที่แข็งห้วน สะท้อนอารมณ์โกรธ หรือความไม่พึงพอใจได้ชัดเจน
นาที 6:21 ซึ่งเรื่องราวที่เกิดขึ้นก็ส่งผลกระทบต่อชีวิตผมมาสักระยะหนึ่งแล้วครับ (*) จนถึงวันนี้ (**) ผมตัดสินใจว่า ผมต้องออกมาต่อสู้เพื่อปกป้องตนเองบ้าง (***) ช่วงนี้พบภาษากายหลายอย่าง
- ในจังหวะ (*) พบลิ้นงู ลิ้นงู เป็นภาษากายที่พบเวลาคนเรากำลังคิดในสิ่งที่ตนมองว่าไม่ดี (Deception) ซึ่งเป็นได้ทั้งเรื่องจริงและเท็จ ทั้งนี้ ต้องแยกแยะให้ออกกับการเลียริมฝีปากเพราะปากแห้ง (ทั้งนี้ ในจังหวะนี้เป็นไปได้ว่าจะเป็นลักษณะปากแห้ง เพราะระยะเวลาที่แสดงออกของการแลบลิ้นนานกว่าลักษณะของลิ้นงูที่ใช้เวลาสั้นกว่า) ทั้งนี้หลายคนมักจะวิเคราะห์ผิดว่า ลิ้นงู = โกหก เราจะวิเคราะห์ภาษากายแบบนั้นไม่ได้แต่จะต้องดูองค์ประกอบอื่นผสมไปด้วย เพราะหลายครั้งลิ้นงูไม่ได้แปลว่าโกหกเสมอไป
- ในจังหวะ (**) เป็นต้นไปจะพบสีหน้าของความเกลียด หรือ ไม่ชอบ (Disgust) ร่วมด้วย จากมุมปากล่างที่ตกลงเล็กน้อยจากกล้ามเนื้อ Depressor Anguli Oris และ Mentalis
- อีกภาษากายที่น่าสนใจของความโกรธ คือ การขยายตัวของรูจมูก (Nasal flaring) ในจังหวะ (***) ก็จะพบได้เสมอเวลามีความโกรธเกิดขึ้น ร่างกายจะต้องการออกซิเจนมากขึ้น จึงยิ่งชัดว่าจังหวะนี้เจ้าตัวเกิดอารมณ์โกรธที่รุนแรง (ซึ่งก็สอดคล้องกับที่พูดว่า จะปกป้องตัวเอง)
- มีการเคลื่อนขยับของขากรรไกรล่างมาทางด้านหน้า (Jaw protrusion) สัมพันธ์กับอารมณ์โกรธ
6:45 “ผมเองก็แค่มนุษย์คนหนึ่ง ผมยอมรับว่าผมไม่ใช่คนที่สมบูรณ์แบบ แม้สิ่งที่ปรากฏจะตีความว่าผมแย่แค่ไหนก็ตาม” ประโยคนี้เป็นเทคนิคการพูดที่เรียกว่า Normalization (ผมไม่แน่ใจว่าในภาษาไทยควรแปลว่าอะไร ถ้าผู้อ่านท่านใดแนะนำเข้ามาได้จะเป็นพระคุณยิ่ง) หรือ การหาเหตุผลมาอ้างเพื่อให้ตนเองไม่แตกต่างจากคนปกติทั่วไป มันก็เป็นประโยคเดียวกับประเภทเพื่อจะเบี่ยงประเด็นเพื่อปกป้องตนเองและมุ่งให้เกิดภาพลักษณ์ว่า “ฉันก็แค่คนธรรมดา…ที่ทำผิดพลาด…เหมือนคนทั่วไปที่ก็ทำผิดได้….”
7:09 “ชีวิตผมต้องพังทลายลง” ในจังหวะนี้เจ้าตัวมีสีหน้าของความเศร้า (Sadness) ปรากฏขึ้นมาจะเห็นความเปลี่ยนแปลงที่เปลือกตาบนที่หดเกร็งน้อยลงและมุมปากตกเล็กน้อยจากกล้ามเนื้อ Depressor Anguli Oris
7:20 “แม้กระทั้งตอนนี้ที่ผมนั่งหายใจอยู่ ผมก็ยังผิด ผมไม่สามารถทำอะไรมากไปกว่านี้ได้แล้วครับ (*)” ประโยคนี้ผมไม่ทราบว่าใครแนะนำให้พูด หรือเขียนให้ แต่จุดประสงค์เหมือนการเล่นบทให้ตนเองเป็นเหยื่อ (Victim) ร่วมกับประโยคข้างต้นที่พูดว่า “ผมไม่เหลืออะไร” และสังเกตมีลิ้นงูปรากฏออกมาตอนจังหวะ (*)
7:48 “ผมจะต่อสู้เพื่อคนที่ผมรัก คนที่ยังรักผม คนที่เชื่อมั่นในตัวผม รวมถึงครอบครัวและตัวผมเองด้วย (*) ผมขอให้ทุกคนอดทน และผมก็จะเข้มแข็งและอดทนเพื่อรอคดีในชั้นศาล” จังหวะ (*) มีการเคลื่อนขยับของขากรรไกรล่างมาทางด้านหน้า (Jaw protrusion) และการขยายตัวของรูจมูก (Nasal flaring) สัมพันธ์กับอารมณ์โกรธ ส่วนสีหน้าก็พบเป็น anger + disgust น้ำเสียงในจังหวะนี้ก็ชัดเจนว่าเสียงดังขึ้นและมีความแข็งกร้าวมาก ๆ
8:05 “(*) จากนี้.(**).ผมเชื่อว่า ความจริงจะชนะในที่สุด” จะพบภาษากายคือ ในจังหวะ (*) มีการเม้มปาก (Inward lip roll) เป็นภาษากายที่เกิดโดยปราศจากการบังคับโดยเจ้าตัว (Subconcious) จะสัมพันธ์กับการกลั้นอารมณ์ลบ (Conceling strong negative emotion) เช่น การกลั้นอารมณ์เสียใจ ความเครียด ความกลัว หรือความโกรธ ทั้งนี้ จะต้องแยกออกจากสภาวะปากแห้ง หรือ ริมฝีปากแห้ง
พบเกร็งริมฝีปาก (Lips compression) ในส่วนนี้จะเป็น Facial expression ของ Anger หรือความโกรธ เวลาคนเราโกรธเราจะพบการเกร็งริมผีปากในลักษณะนี้ อยากให้สังเกตที่ดวงตา จะพบเงาสะท้อนในแววตาชัดซึ่งเป็นสภาวะที่มีน้ำตาคลอ (แต่ไม่ถึงกับออกมาเป็นหยด) ตรงนี้เจ้าตัวกำลังมีอารมณ์ลบที่รุนแรงเกิดขึ้นและพยายามอย่างมากที่จะกลั้นและเก็บเอาไว้ไม่ให้ระเบิดออกมา
สรุป
คุณบิวออกมาแถลงข่าวรอบนี้ด้วยอารมณ์โกรธแค้นและมีความเกลียดชังผสมกับช่วงท้ายที่มีความเศร้าเสียใจปนมา ทั้งนี้ความเสียใจอาจไม่ใช่ความเศร้าในสิ่งที่ตนเองทำผิดอะไรขนาดนั้น แต่อาจจะเศร้าเสียใจกับชะตากรรมที่ตนเองกำลังประสบที่เจ้าตัวมองว่าไม่แฟร์และไม่เป็นธรรม และจากการแถลงข่าวก็จะเห็นว่าคุณบิวเข้าสู่โหมด ”พร้อมรบ” และต้องการจะต่อสู้เพื่อตนเองและคนรอบข้าง
ทั้งนี้ ผมอยากฝากให้กับคุณบิวว่าที่ตัดพ้อว่าตนเอง “ไม่เหลืออะไร” นั้นไม่เป็นความจริงเสียทีเดียว เพราะคนเราล้วนเกิดมาตัวเปล่า ไม่มีเงินทอง ไม่มีอะไรเลยสักอย่าง และพอเราตายไปก็เอาไปไม่ได้สักอย่างเช่นกัน ทุกอย่างเราเพียงแค่หยิบยืมมาใช้ชั่วคราวก่อนตายจากกันไปก็เท่านั้น สิ่งที่คุณคิดว่าสูญเสียมันล้วนไม่มีจริง (พูดง่ายๆ คือ อย่ายึดติด) ในส่วนของภาษากายในเคสนี้ถือว่าน่าเรียนรู้ ขอบคุณแฟนคลับที่แนะนำเข้ามาครับ ขอให้สนุกกับการเรียนรู้”..
ขอบคุณข้อมูลและภาพประกอบ : ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์ (หมอมด)
