“รพ.สมเด็จพระยุพราช” ถือกำเนิดเนื่องในพระราชพิธีอภิเษกสมรสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เมื่อครั้งดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร กับพระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าโสมสวลีพระวรชายา เมื่อวันที่ 3 มกราคม 2520 คณะรัฐมนตรีได้มีดำริที่จะจัดของขวัญขึ้นน้อมเกล้าฯ ถวาย เพื่อเป็นการแสดงออกซึ่งความจงรักภักดี และได้มีมติเมื่อวันที่ 28 ธันวาคม 2519 ให้จัดสร้างโรงพยาบาลขึ้น
ในการนี้ได้แต่งตั้ง “คณะกรรมการดำเนินการจัดสร้างโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช” โดยมีนายกรัฐมนตรีเป็นประธานกรรมการวางโครงการจัดหาทุน ซึ่งมีประชาชน ผู้จงรักภักดีจากทั่วประเทศพร้อมใจกันบริจาคเงิน ทรัพย์สิน และที่ดิน สมทบทุนเป็นจำนวนมาก และเมื่อวันที่ 19 กรกฎาคม 2520 ได้ตั้ง “มูลนิธิโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช” และมอบหมายให้กระทรวงสาธารณสุขจัดสร้างรพ.สมเด็จพระยุพราชขึ้นในท้องที่ต่าง ๆ ทั่วประเทศ ในท้องถิ่นที่ห่างไกลและทุรกันดาร จำนวน 20 แห่ง ใน 20 จังหวัด ด้วยงบประมาณ 164,462,515 บาท และได้จัดสร้างเพิ่มอีก 1 แห่งรวมเป็น โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช 21 แห่ง
ทั้งนี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว องค์นายกกิติมศักดิ์ของมูลนิธิโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช เสด็จฯ ทรงเป็นองค์ประธานในพิธีวางศิลาฤกษ์และเปิดของโรงพยาบาลด้วยพระองค์เองทั้ง 21 แห่ง และทรงติดตามกิจการและผลการดำเนินงานของโรงพยาบาลสม่ำเสมอ “…ทุกคนที่ทำงานให้กับโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช จะต้องไม่ลืมว่าโรงพยาบาลนี้กำเนิดขึ้นจากความมุ่งปรารถนาอันแรงกล้าของคนไทยทั่วราชอาณาจักร ที่ต้องการจะเห็นผู้ที่อยู่ในท้องถิ่นทุรกันดารทุกหนแห่งได้รับความเอาใจใส่ รักษาพยาบาลเป็นอย่างดี ให้ปลอดภัยจากความเจ็บไข้โดยทั่วถึงเสมอหน้ากัน…” พระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 17 มิถุนายน 2529นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่ทรงมีต่อประชาชนชาวไทยไม่ว่าจะเป็นช่วงเวลาใดก็ตาม … และเมื่อเร็วๆ นี้ ศ.เกียรติคุณ นพ.เกษม วัฒนชัย องคมนตรี ประธานกรรมการมูลนิธิโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช พร้อมด้วย นายสุวพันธุ์ ตันยุวรรธนะ ประธานคณะกรรมการวิสามัญการพิทักษ์เทิดทูนสถาบันพระมหากษัตริย์ วุฒิสภา ตรวจเยี่ยม รพ.สมเด็จพระยุพราช ปี 2565 เยี่ยมให้กำลังใจการปฏิบัติงานและติดตามความก้าวหน้าการพัฒนางานสำคัญที่รพ.สมเด็จพระยุพราชเด่นชัย จ.แพร่ และนพ.เกษม ได้มอบโล่ประกาศเกียรติคุณแก่ประธานคณะกรรมาธิการวิสามัญ อนุกรรมาธิการ และคณะทำงานฯ และผู้ทำคุณประโยชน์
สำหรับ รพ.สมเด็จพระยุพราชเด่นชัย เป็นรพ.ชุมชน ขนาด 30 เตียง มีแพทย์เฉพาะทาง 3 สาขา ได้แก่ อายุรกรรม เวชศาสตร์ครอบครัว เวชศาสตร์ฉุกเฉิน และมีเจ้าหน้าที่ทั้งหมด 206 คน โดยให้บริการสร้างเสริมสุขภาพ ป้องกัน รักษาและฟื้นฟูสุขภาพ ภายใต้การพัฒนาคุณภาพอย่างต่อเนื่องตามมาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสุขภาพ แก่ประชาชนในพื้นที่อำเภอเด่นชัย ซึ่งมีประชากรในเขตรับผิดชอบ 34,562 คน และอำเภอใกล้เคียง
นายสุวพันธุ์ ตันยุวรรธนะ กล่าวว่า รพ.สมเด็จพระยุพราช จะอยู่ในอำเภอ หรือพื้นที่ที่ห่างไกล ทางคณะกรรมการเห็นถึงความสำคัญ ได้จัดทำโครงการที่เกี่ยวข้องกับโรงพยาบาล ในการช่วยเหลือปรับปรุงพัฒนาอาคารผู้ป่วยใน อุปกรณ์ทางการแพทย์ สนับสนุนโรงพยาบาล นอกจากนี้เรายังจะไปดูอีกหลาย ๆ แห่ง ผศ.(พิเศษ) เภสัชกร ดร. อภิสิทธิ์ ฉัตรทนานนท์ ประธานคณะทำงานฯ กล่าวว่า เราเลือกสนับสนุนรพ.สมเด็จพระยุพราชเด่นชัย เนื่องจากโรงพยาบาลมีความต้องการปรับปรุง อาคารผู้ป่วยใน ที่โรงพยาบาลนี้มีจุดเด่นในเรื่องแพทย์แผนไทย ตำหรับยาแผนโบราณ และตำยากัญชาทางการแพทย์ด้วย
ด้านนายทวี จุลศักดิ์ศรีสกุล กรรมการผู้จัดการ บริษัท คิงส์แพ็ค อินดัสเตรียล จำกัด ผู้ผลิตและจัดจำหน่ายบรรจุภัณฑ์พลาสติก เจ้าของแบรนด์ “ฮีโร่” ในฐานะอนุกรรมาธิการฯ และผู้ทำคุณประโยชน์ กล่าวว่า ตอนนี้เราได้ทำการระดมทุนในการปรับปรุงอาคารผู้ป่วยใน และจะมีการจัดสนับสนุนเรื่องของยาแผนโบราณ และผลิตภัณฑ์จากกัญชา เพื่อให้ประชาชนได้เข้าถึงได้ง่ายขึ้น เป็นเพียงบางส่วนที่สำคัญอย่างยิ่งในการร่วมกัน สืบสาน รักษา และต่อยอดในโครงการพระราชดำริต่างๆ ซึ่งเชื่อว่ามีประโยชน์ต่อประชาชนทุกหมู่เหล่าอย่างทั่วถึงแน่นอน.
