เพราะสมุนไพรในเมี่ยงคำมีคุณสมบัติช่วยบำรุงและปรับธาตุทั้ง 4 ในร่างกายให้สมดุลกันเพื่อความสะดวกในการรับประทาน พ่อค้าแม่ค้ายุคใหม่จึงนำเมี่ยงคำมาห่อเป็นคำ ๆ แล้วเสียบไม้ คอลัมน์ “ช่องทางทำกิน” จึงนำข้อมูลมาเสนอ ซึ่งนอกจากจะใช้ในการประกอบอาชีพแล้วยังเป็นการอนุรักษ์ภูมิปัญญาโบราณอีกด้วย
ผู้ที่มาให้ข้อมูลเรื่องนี้ คือ กุ๊ก–ศุภัตรา นิ่มอ่อน เจ้าของผลิตภัณฑ์เมี่ยงคำ “มานา” ซึ่งเล่าถึงที่มาของอาชีพให้ฟังว่า เดิมนั้นเธอมีอาชีพทำขนมไทยโบราณ เช่น ทองหยิบ ฝอยทอง เม็ดขนุน ขนมชั้น ขนมเปียกปูน ขนมตะโก้ ฯลฯ ขายส่งให้กับร้านในนิคมอุตสาหกรรมภาคเหนือ อาชีพนี้ก็ทำมานานหลายปีแล้ว มีรายได้แน่นอนและดีในระดับหนึ่ง ต่อมาโควิดระบาดหนัก ทุกอย่างหยุดชะงักหมด รายได้ไม่มีนานนับปีเงินเก็บที่มีก็นำมาใช้จ่ายจนเกือบหมด ประกอบกับโรงงานในนิคมอุตสาหกรรมจะเปิดดำเนินการเมื่อไหร่ เธอไม่รู้จะไปต่อยังไง ก็เลยโทรฯปรึกษากับพี่สาวซึ่งทำเมี่ยงคำขายอยู่ที่กรุงเทพฯ มานานกว่า 10 ปีแล้ว พี่สาวบอกให้ขึ้นมากรุงเทพฯ มาช่วยกันทำมาหากินที่นี่จะดีกว่า เนื่องจากวางแผนไว้ว่าจะขยายร้านเมี่ยงคำเป็นสาขา 2 เธอก็ตอบตกลงทันที
“เมื่อมาอยู่กรุงเทพฯ พี่สาวก็สอนการทำนํ้าเมี่ยง สอนการห่อเมี่ยง สอนการหั่น และคั่วมะพร้าว คือ คั่วยังไงให้หอม และกรอบนาน สอนการเลือกวัตถุดิบ สอนการทำความสะอาด สอนการเก็บรักษา ฯลฯ เรียกได้ว่าสอนทุกขั้นตอน พี่สาวบอกว่าเรามาช่วยกันทำมาหากินเป็นระบบครอบครัว เพราะตัวพี่สาวนั้นจะขายเป็นหลักอยู่ที่ตลาดถนอมมิตร ซึ่งตอนแรก ๆ เราก็เริ่มขายที่ตลาดยิ่งเจริญ ขายดีมากค่ะ มีลูกค้าขาประจำติดเยอะ เพราะเมี่ยงคำสูตรโบราณ นํ้าเมี่ยงจะเข้มข้นอร่อยแล้ว พวกเครื่องเคียงอย่าง หอมแดง, ขิงสด, พริกขี้หนู, มะนาวสด เราจะหั่นเป็นชิ้นแล้วใส่กล่องเล็กแยกเป็นอย่าง ๆ ส่วนถั่วคั่ว เราจะใช้ถั่วลิสงคัด คั่วใหม่ ๆ, ใบชะพลู จะคัดเอาใบกำลังกิน (ใบไม่แก่และอ่อนเกินไป) ล้างสะอาด ผึ่งสะเด็ดนํ้า เช็ดให้แห้ง นำมาเรียงซ้อนแพ็กเตรียมไว้ แต่ต่อมามีการปรับเปลี่ยนตลาดโซนที่เราขายอยู่เป็นห้างฯ ร้านต้องมาอยู่ตรงเต็นท์ ลูกค้าหาไม่เจอ เลยทำให้ขายไม่ค่อยดี ค่าเช่าที่ก็แพง ก็คุยกับพี่สาวว่าจะเอายังไงดี สรุปคือไปขายตลาดนัดดีกว่า”
อุปกรณ์ ที่ใช้ มี…เตาแก๊ส, หม้อสเตนเลส, ทัพพี, เขียง, มีด, กะละมัง, ถาด และไม้เสียบ ส่วนเครื่องใช้อื่น ๆ สามารถหยิบฉวยเอาได้จากในครัว
วัตถุดิบ ที่ใช้ทำนํ้าเมี่ยง มี..นํ้าตาลโตนด 5 กก, กะปิอย่างดีเผา ½ กก, มะพร้าวขูดขาว 1 กก., ข่าหั่นชิ้นเล็ก ๆ 3 ขีด, ขิงหั่นชิ้นเล็ก ๆ
3 ขีด, หอมแดงหั่น ½ กก., กุ้งแห้งบด 1 ถ้วยตวง และนํ้าเปล่า 5 ถ้วยตวง
ส่วนเครื่องเคียงประกอบในการรับประทานเมี่ยงคำ มี…ใบชะพลู, มะพร้าวหั่นเป็นชิ้นเล็ก ๆ คั่ว, หอมแดงหั่นเป็นชิ้นสี่เหลี่ยมลูกเต๋า, ขิงหั่นสี่เหลี่ยมลูกเต๋า, พริกจินดาเขียวแดงหั่นแว่น, มะนาวหั่นเป็นสี่เหลี่ยมลูกเต๋า, ถั่วลิสงคั่ว และกุ้งแห้ง
ขั้นตอนการทำ “เมี่ยงคำเสียบไม้”
เริ่มจากทำนํ้าเมี่ยง นำข่าหั่น, ขิงหั่น, หอมหัวแดงหั่น มาคั่วให้สุกหอม แล้วนำไปโขลกให้ละเอียดเข้ากัน ใส่กะปิเผาตามลงไป โขลกยํ้า ๆ ให้เข้ากันอีกครั้ง ตั้งพักไว้ก่อน จากนั้นนำนํ้าใส่หม้อ ตามด้วยนํ้าตาลโตนด คนให้นํ้าตาลละลาย ยกขึ้นตั้งไฟปานกลาง พอเดือดใส่เครื่องสมุนไพรที่โขลกเตรียมไว้ ใส่ตามด้วยมะพร้าวขูดขาว กุ้งแห้งบด และเกลือป่น คนให้เข้ากันแล้วเคี่ยวต่อด้วยไฟอ่อน ชิมรสตามชอบ เคี่ยวจนนํ้าเมี่ยงมีลักษณะเหนียวข้น ให้ปิดไฟ ยกนํ้าเมี่ยงที่ได้มาหล่อในนํ้าเย็น
เตรียมเครื่องเคียงที่จะใช้ห่อให้พร้อมใบชะพลูล้างให้สะอาด ผึ่งให้สะเด็ดนํ้าและแห้งเด็ดเอาแต่ใบ, พริกขี้หนูหั่นเป็นแว่น, ขิง, หอมหัวแดง และมะนาวหั่นเป็นสี่เหลี่ยมลูกเต๋า, ถั่วลิสงคั่วให้หอม ร่อนเอาเปลือกออกทิ้ง, มะพร้าวที่ใช้คั่วนำมาหั่นเป็นชิ้นเล็ก ๆ นำไปตากแดดสักครู่ แล้วนำมาคั่วด้วยไฟอ่อนให้หอมกรอบ และกุ้งแห้งก็เตรียมไว้เมื่อนํ้าเมี่ยงและเครื่องเคียงพร้อม ก็ทำการห่อได้เลยโดยการนำใบชะพลูมาพับทบเป็นกรวยกระทง ใช้ช้อนตักมะพร้าวคั่วและนํ้าเมี่ยงลงไปก่อน ใส่ตามด้วยขิงหั่นชิ้น, มะนาวหั่นชิ้น, หอมหัวแดงหั่นชิ้น, พริกหั่นแว่น, ถั่วลิสง และกุ้งแห้ง เสร็จแล้วพับห่อ นำไปเสียบไม้ได้เลย
กุ๊ก บอกอีกว่า การลงทุนขายเมี่ยงคำนั้นแม้ไม่ต้องใช้เงินมากมาย แต่ต้องทำใจเรื่องวัตถุดิบที่จุกจิกหลายอย่าง ที่สำคัญความสะอาดและประณีต เป็นเรื่องที่ละเลยไม่ได้เด็ดขาด นอกจากมีเมี่ยงเสียบไม้แล้ว ที่ร้านยังมีเมี่ยงคำโบราณที่จัดเป็นชุด (หั่นเครื่องเคียงให้เรียบร้อย) ไว้บริการด้วย
ราคา “เมี่ยงคำเสียบไม้” เจ้านี้ ขายไม้ละ 20 บาท (มี 3 คำ), เมี่ยงคำโบราณ ขายชุดละ 70 บาท
ท่านใดที่กำลังมองหาอาชีพเสริมที่ลงทุนตํ่า ขายง่ายได้เงินไว “เมี่ยงคำเสียบไม้-เมี่ยงคำโบราณ” เป็นทางเลือกที่น่าสนใจ ก็ลองฝึกลองทำกันดู เจ้านี้จะขายวันจันทร์ที่กรมส่งเสริมการเกษตร, วันพุธ และวันศุกร์ ขายที่ตลาดซอยวิภาวดี 64, วันพฤหัส ขายที่กรมป่าไม้ ต้องการติดต่อเจ้าของกรณีศึกษารายนี้ไปออกงานต่าง ๆ สอบถามรายละเอียดจาก กุ๊ก-ศุภัตรา นิ่มอ่อน ได้ที่ โทร. 08-0760-8846.
คู่มือลงทุน..เมี่ยงคำเสียบไม้
ทุนเบื้องต้น ประมาณ 5,000 บาท
ทุนวัตถุดิบ ประมาณ 60% ของราคา
รายได้ 20 บาท/ไม้ (มี 3 คำ)
แรงงาน 1-2 คนขึ้นไป
ตลาด ตลาดนํ้า, ตลาดนัด, งานออกร้าน
จุดน่าสนใจ สะดวกในการรับประทานเป็นจุดขาย
………………………….
เชาวลี ชุมขำ
