นายนพดล ศรีพันธุ์ ผู้อำนวยการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตรที่ 4 ขอนแก่น (สศท.4) สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) เปิดเผยว่า จากการติดตาม พบว่า กลุ่มแปลงใหญ่วิสาหกิจชุมชนกลุ่มมะม่วงส่งออกหนองแซง เริ่มจดทะเบียนเป็นวิสาหกิจชุมชน เมื่อปี 2558 และเข้าร่วมโครงการส่งเสริมระบบการเกษตรแบบแปลงใหญ่ ระหว่างปี 2565 ภายใต้การสนับสนุนจากกรมส่งเสริมการเกษตร โดยสำนักงานเกษตรอำเภอสามชัย จังหวัดกาฬสินธุ์ ปัจจุบันมีพื้นที่ปลูก 300 ไร่ มีสมาชิก 31 ราย ได้รับการรับรองมาตรฐาน GAP ทุกราย
ด้านสถานการณ์การผลิตของกลุ่ม พบว่า มะม่วงที่เกษตรกรปลูกมีหลายสายพันธุ์ ได้แก่ มะม่วงน้ำดอกไม้สีทอง เขียวเสวย โชคอนันต์ และแก้วลืมรัง พันธุ์ที่กลุ่มนิยมปลูกมากที่สุดสำหรับการส่งออกต่างประเทศ คือ มะม่วงน้ำดอกไม้สีทอง นิยมปลูกช่วงปลายเดือนพฤษภาคม – กรกฎาคม เริ่มให้ผลผลิตในปีที่ 5 และเก็บเกี่ยวผลผลิตได้ในระยะยาว ซึ่งมะม่วงน้ำดอกไม้สีทองในฤดูจะออกสู่ตลาดช่วงเดือนเมษายน – พฤษภาคม และบางส่วนเก็บเกี่ยวนอกฤดูช่วงเดือนพฤศจิกายน – มีนาคม โดยในปี 2567 ให้ผลผลิตทั้งในฤดูและนอกฤดูรวม 400 ตัน/ปี ผลผลิตเฉลี่ย 2,000 – 2,500 กิโลกรัม/ไร่/ปี
สำหรับในปี 2568 ขณะนี้เป็นช่วงที่ผลผลิตมะม่วงน้ำทองไม้สีทองในฤดูออกสู่ตลาดแล้ว ร้อยละ 60 ราคาขาย ณ วันที่ 30 เมษายน 2568 แบ่งเป็น ราคารับซื้อมะม่วงน้ำดอกไม้สีทองเพื่อส่งออกในฤดู เกรดส่งออก (ขนาด 380 กรัมขึ้นไป) ราคา 48 บาท/กิโลกรัม ราคารับซื้อเพื่อจำหน่ายตลาดภายในประเทศ ได้แก่ เกรดขนาดใหญ่ (ขนาด 380 กรัมขึ้นไป) ราคา 8 – 10 บาท/กิโลกรัม เกรดขนาดกลาง (ขนาด 300 กรัมขึ้นไป) ราคา 7 บาท/กิโลกรัม และเกรดขนาดเล็ก ราคา 4 บาท/กิโลกรัม
นอกจากการจำหน่ายมะม่วงสดแล้ว กลุ่มยังมีการแปรรูปมะม่วงเป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ได้แก่ มะม่วงกวน (ปริมาณ 150 กรัม) ราคา 50 บาท/กล่อง ราคาขายส่ง (10 กิโลกรัมขึ้นไป) 170 บาท/กิโลกรัม ราคาขายปลีก 250 บาท/กิโลกรัม วุ้นกรอบมะม่วง (ปริมาณ 130 กรัม) 50 บาท/กระปุก แบบบรรจุถุงฟอยล์ซิปล็อค (ปริมาณ 300 กรัม) ราคา 100 บาท/ถุง ราคาขายส่ง (10 กิโลกรัมขึ้นไป) ราคา 250 บาท/กิโลกรัม และเยลลี่กัมมี่มะม่วง (ปริมาณ 50 กรัม) ราคา 45 บาท/ซอง ทั้งนี้ จากการจำหน่ายผลสดและแปรรูปมะม่วงน้ำดอกไม้สีทอง สามารถสร้างรายได้ไห้กลุ่ม 4,000,000 บาท/ปี หรือ คิดเป็นกำไร 2,000,000 บาท/ปี
ด้านสถานการณ์ตลาด ผลผลิตมะม่วงน้ำดอกไม้สีทอง ร้อยละ 50 จำหน่ายในประเทศ โดยมีพ่อค้าคนกลางทั้งในและนอกจังหวัดกาฬสินธุ์มารับซื้อที่สวน เพื่อส่งขายต่อไปยังจังหวัดใกล้เคียง ส่วนผลผลิตอีกร้อยละ 50 ส่งออกตลาดต่างประเทศ ได้แก่ เกาหลี และญี่ปุ่น โดยผ่านบริษัทผู้ส่งออก 2 บริษัท (บริษัท ซี.พี.สตาร์เลนส์ จำกัด และบริษัท โซโนะริกุ (ไทยแลนด์) จำกัด) และแปรรูปมะม่วงเป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ โดยใช้มะม่วงส่วนที่ตกเกรดส่งออกแปรรูป เพื่อเพิ่มมูลค่าและขยายตลาดสู่ผู้บริโภค ให้หลากหลายมากขึ้น นอกจากนี้ ยังจำหน่ายผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ ได้แก่ Facebook Line ของเกษตรกร และมีการออกบูธงานจัดแสดงสินค้าต่าง ๆ เช่น งานประจำจังหวัด งานวันเกษตรภาคอีสาน และยังสามารถสร้างรายได้ จากการเพาะพันธุ์มะม่วงให้กับเกษตรกรสมาชิกอีกด้วย โดยราคาขายต้นพันธุ์เสียบยอดอยู่ที่ 50 – 60 บาท/ต้น
