พระสุธีรัตนบัณฑิต เจ้าอาวาสวัดสุทธิวราราม รองประธานพระธรรมจาริก กล่าวว่า โครงการพระธรรมจาริกเกิดขึ้นในปีพ.ศ. 2508 โดย สมเด็จพระพุทธชินวงศ์ เจ้าอาวาสวัดเบญจมบพิตร กรุงเทพมหานคร ร่วมกับ กรมประชาสงเคราะห์ กระทรวงมหาดไทยในสมัยนั้น เห็นความสำคัญของการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชายบนดอยสูงจึงได้ส่งพระเข้าไปร่วมเผยแผ่พระพุทธศาสนาและการพัฒนาบนพื้นที่สูง จนถึงปัจจุบันมีอาศรม (ที่พักสงฆ์) จำนวน 300 แห่ง มีพระสงฆ์ที่ทำงานประมาณกว่า 300 รูป ในพื้นที่ 20 จังหวัดที่มีพี่น้องกลุ่มชาติพันธุ์อาศัยอยู่ นับตั้งแต่เชียงราย ตามรอยชายแดนจนถึงกาญจนบุรี ในโอกาสที่ครบรอบ 60 ปีของโครงการพระธรรมจาริก จึงกำหนดแผนการพัฒนายกระดับชุมชนและอาศรมบนพื้นที่สูงสู่การพัฒนาในรูปแบบของการท่องเที่ยววิถีชุมชนผสมผสานกับความงดงามของธรรมชาติบนพื้นที่สูง โดยกำหนดยกระดับ 15 อาศรม สู่การเป็นแหล่งท่องเที่ยววิถีชุมชนบนพื้นที่สูง ซึ่งขณะนี้โครงการพระธรรมจาริก ได้เริ่มดำเนินการจัดทำฐานข้อมูลอาศรมและชุมชน พร้อมทั้งพัฒนาพื้นที่ ป้ายบอกทาง รวมทั้งกิจกรรมของชุมชนที่เกิดขึ้นในแต่ละช่วงเวลา เพื่อเตรียมรับนักท่องเที่ยวที่สนใจวิถีชุมชนบนพื้นที่สูง ตามรอยพระธรรมจาริกที่เดินทางไปเพื่อสร้างประโยชน์และความสุขของประชาชนบนพื้นที่สูง


รองประธานพระธรรมจาริก กล่าวต่อไปว่า สำหรับอาศรมที่เข้าร่วมโครงการจำนวน 15 แห่งประกอบด้วย 1. อาศรมพระธรรมจาริกห้วยส่านลีซอ ต.ห้วยชมภู อ.เมือง จ.เชียงราย ที่มีความสวยงามโดดเด่นทั้งวิถีธรรมชาติ วิถีวัฒนธรรม สายน้ำ ทะเลหมอก และอยู่ใกล้แหล่ง “กาแฟบางขอน” ที่มีชื่อเสียงโด่งดัง 2. สำนักสงฆ์แสนเจริญ ดอยช้าง ต.วาวี อ.แม่สรวย จ.เชียงราย เป็นอาศรมที่รักษาวิถีวัฒนธรรมพี่น้องอาข่าป่าต้นน้ำ และเป็นพื้นที่เพาะพันธุ์กาแฟของชุมชนบนดอยช้าง 3. อาศรมพระธรรมจาริกบ้านม้งแปดหลัง ต.เทิดไท อ.แม่สลอง จ.เชียงราย เยือนวิถีชาวม้ง ชาวจีนอพยพที่มาตั้งรกรากบนพื้นที่สูงแห่งดอยแม่สลอง 4. อาศรมพระธรรมจาริกแม่ผาปู อ.กัลยาณิวัฒนา จ.เชียงใหม่ ซึ่งมีชุมชนติดสายน้ำและวิวเขาสวยงามสามารถล่องแก่งวิถีแห่งธรรมชาติได้ 5. อาศรมธรรมจาริกห้วยกุ๊บกั๊บ อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่ วิวสวย แหล่งกาแฟดัง วิถีชุมชนเลิศล้ำ 6. อาศรมพระธรรมจาริกบ้านห้วยเย็น อ.แม่วาง จ.เชียงใหม่ แหล่งธรรมชาติที่งดงาม รอการค้นหาเพื่อค้นพบความหลากหลายทางชีวภาพ


พระสุธีรัตนบัณฑิต กล่าวอีกว่า 7. อาศรมพระธรรมจาริกขุนอมแฮดนอก อ.อมก๋อย จ.เชียงใหม่ ชุมชนนาขั้นบันได และทะเลหมอก 8. อาศรมพระธรรมจาริกบ้านนากอก-ห้วยโทน อ.บ่อเกลือ จ.น่าน เยี่ยมชุมชนทำเกลือสินเธาว์ วิถีชุมชนของกลุ่มชาติพันธ์ เดินขึ้นเขาชมความงดงามของวิถีธรรมชาติและทะเลหมอกในตอนเช้า 9. อาศรมธรรมจาริกบ้านบุญเลอ อ.สบเมย จ.แม่ฮ่องสอน งดงามด้วยวิถีธรรมชาติสายน้ำใส 10. อาศรมพระธรรมจาริกบ้านแม่ระเมิง ต.แม่สอง อ.ท่าสองยาง จ.ตาก เส้นทางสู่หมู่บ้านผ่านอุทยานแห่งชาติแม่เมย น้ำตกบ้านแม่ระเมิง และวิถีชุมชนกะเหรี่ยง 11. อาศรมพระธรรมจาริกบ้านถ้ำแม่อุสุ อ.ท่าสองยาง จ.ตาก เป็นอาศรมที่อยู่ใกล้กับถ้ำแม่อุสุ ถ้ำลอดที่มีความงดงามแห่งหนึ่งของประเทศไทย 12. อาศรมพระธรรมจาริกกุยเลอตอ อ.อุ้มผาง จ.ตาก ถิ่นน้ำตกทีลอซูอันโด่งดัง 13. อาศรมพระธรรมจาริกบ้านหนองสะรัน อ.อมก๋อย จ.เชียงใหม่ ความงดงามของทิวสน แมกไม้ และสายธาร 14. อาศรมพระธรรมจาริกลำขาแข้ง อ.ศรีสวัสดิ์ จ.กาญจนบุรี เพียงแค่นั่งเรือชมลำน้ำในเขื่อนศรีนครินทร์ ก็สร้างความประทับใจให้กับทุกคนก่อนที่จะถึงชุมชนลำขาแข้งแห่งนี้ 15. อาศรมพระธรรมจาริกบ้านแม่สาน อ.ศรีสัชนาลัย จ.สุโขทัย วิถีชุมชนเก่าแก่ นาขั้นบันไดที่สวยงาม ซึ่งรอการเยี่ยมชมของนักท่องเที่ยว