มะเร็งอัณฑะเกิดจากเซลล์ในอัณฑะเจริญเติบโตผิดปกติจนเกิดเป็นเนื้องอก มะเร็งชนิดนี้พบได้น้อยในประเทศไทย แต่ละปีมีผู้ป่วยราว 0.7 รายต่อชายไทย 100,000 คน หรือคิดเป็น 0.4 % ของมะเร็งทั้งหมดใน
เพศชาย ส่วนใหญ่มักเกิดในผู้ชายอายุ 15-35 ปี และหากตรวจพบและรักษาตั้งแต่ระยะเริ่มต้น มีโอกาสหายขาดได้
ปัจจัยเสี่ยงที่อาจเพิ่มโอกาสในการเกิดมะเร็งอัณฑะ ได้แก่ มีคนในครอบครัว (พ่อหรือพี่ชาย) เคยเป็นมะเร็งอัณฑะ ภาวะที่อัณฑะไม่ลงมาอยู่ในถุงอัณฑะตั้งแต่แรกเกิด และพบเซลล์ที่มีลักษณะผิดปกติในอัณฑะ มักตรวจพบในระหว่างการตรวจหาภาวะมีบุตรยาก
อาการที่ควรสังเกตคลำพบก้อนเนื้อที่อัณฑะ (อาจมีหรือไม่มีอาการเจ็บ) ซึ่งเป็นอาการที่พบได้บ่อยที่สุด นอกจากนี้ยังมีอาการอัณฑะบวม โดยอาจจะมีหรือไม่มีอาการปวดก็ได้ มีความรู้สึกเหมือนมีน้ำหนักในอัณฑะปวดหน่วง หรือปวดเมื่อยในอัณฑะ ถุงอัณฑะ หรือขาหนีบ
การตรวจอัณฑะด้วยตนเองเป็นประจำ จะช่วยให้คุณคุ้นเคยกับลักษณะปกติของอัณฑะ ทำให้สามารถสังเกตความเปลี่ยนแปลงที่อาจเกิดขึ้นได้ตั้งแต่เนิ่น ๆ โดยช่วงเวลาที่เหมาะสมที่สุดในการตรวจอัณฑะด้วยตนเอง คือ หลังอาบน้ำอุ่น ขณะยืน เนื่องจากเป็นช่วงที่ถุงอัณฑะคลายตัว ทำให้คลำได้ง่าย
การตรวจอัณฑะด้วยตนเอง ทำได้ด้วยการสังเกตความผิดปกติ โดยสำรวจหาก้อนเนื้อ สังเกตอาการบวม หรือความเปลี่ยนแปลงอื่น ๆ ที่ผิดไปจากเดิมของอัณฑะ หากมีอาการเจ็บปวดอาจเป็นสัญญาณที่บ่งชี้สิ่งผิดปกติ นอกจากนี้ การตรวจอัณฑะแต่ละข้าง โดยใช้มือข้างหนึ่งจับลูกอัณฑะทีละข้าง ใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้คลำเบา ๆ ให้ทั่วบริเวณ คลำหาความผิดปกติ เช่น ก้อนเนื้อ หรือผิวขรุขระ โดยอัณฑะแต่ละข้างอาจมีขนาดไม่เท่ากันเล็กน้อย ซึ่งเป็นเรื่องปกติ สิ่งสำคัญคือเนื้อสัมผัสของลูกอัณฑะควรสม่ำเสมอกัน สำรวจความผิดปกติของท่อเก็บอสุจิและท่อนำอสุจิ โดยการคลำหาท่อที่อยู่ด้านบนและด้านหลังของลูกอัณฑะ หมั่นสังเกตลักษณะของท่อเหล่านี้ เพื่อให้สามารถแยกแยะความผิดปกติได้ ควรตรวจอัณฑะด้วยตนเองอย่างสม่ำเสมอ (อย่างน้อยเดือนละหนึ่งครั้ง) และสังเกตความเปลี่ยนแปลงของขนาด รูปร่าง หรือเนื้อสัมผัสของลูกอัณฑะ หากพบก้อนเนื้อ หรือความเปลี่ยนแปลงที่ผิดปกติ ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัย เพราะการตรวจพบและรักษาตั้งแต่เนิ่น ๆ เป็นสิ่งสำคัญ หากเป็นมะเร็งอัณฑะ การรักษาในระยะเริ่มต้นมีโอกาสหายขาดได้
หากท่านมีข้อสงสัย สามารถศึกษาเพิ่มเติมได้จากสถาบันมะเร็งแห่งชาติผ่านทาง Facebook : สถาบันมะเร็งแห่งชาติ National Cancer Institute และ LINE : NCI รู้สู้มะเร็ง
ข้อมูลจาก นายแพทย์จิรายุส ไมตรีสถิต แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านศัลยศาสตร์มะเร็งทางเดินปัสสาวะ สถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
นายแพทย์สุรพงศ์ อำพันวงษ์
